¡Agua si! ¡Oro nο! (Ναι στο νερό, όχι στον χρυσό)

«Δεν μπορεί κανείς να μας στερήσει το νερό, που μ’ αυτό ζήσαμε αιώνες σε τούτη τη γωνιά της Γης. Είμαστε φτωχοί αγρότες. Πώς θα καλλιεργήσουμε τα χωράφια μας, πως θα ποτίσουμε τα ζώα μας;»

Αυτά τα λόγια είναι γραμμένα σε ένα πανό, που βρίσκεται κρεμασμένο στη Laguna Azul στο Περού.  Εκεί, και συγκεκριμένα στην επαρχεία Εσπινάρ, οι κάτοικοι δίνουν σκληρή μάχη τους τελευταίους μήνες για να σταματήσουν να λειτουργούν τα χρυσωρυχεία στην περιοχή, που καταστρέφουν  κάθε γεωργική και κτηνοτροφική δραστηριότητα, καθιστούν το νερό  ακατάλληλο για χρήση και, γενικά,  εξαθλιώνουν τις ζωές των κατοίκων. Οι αγώνες των κατοίκων έχουν έρθει πολλές φορές αντιμέτωπες με άγρια καταστολή. Μάλιστα, στην τελευταία κινητοποίηση της 28ης Μάη, η Policia έκανε αισθητή την παρουσία της με τέσσερεις νεκρούς (!) και εκατοντάδες τραυματίες. 

Το ζήτημα έχει αρχίσει να παίρνει διεθνείς διαστάσεις, ενώ, όπως ήταν αναμενόμενο, όσοι ασχολούνται με την υπόθεση των χρυσωρυχείων σε Χαλκιδική, Κιλκίς και Θράκη, δε δυσκολεύονται να βρουν αρκετά κοινά σημεία μεταξύ των δύο περιπτωσεων. 

Ακολουθεί ενδιαφέρον απόσπασμα από κείμενο δημοσιευμένο στον ισότοπο http://antigoldgreece.wordpress.com: 

«Ο σκληρός αγώνας των περουβιανών απεργών και διαδηλωτών των 12ημερων κινητοποιήσεών τους, κατέληξε δυστυχώς με τέσσερις νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες, στο μικρό χωριό Tintaya Marquiri. 

Η περιοχή έχει κηρυχτεί σε κατάσταση εκτάκτου ανάγκης. Αιτία των ταραχών, τα μεταλλεία χαλκού, που εκμεταλλεύεται η πολυεθνική «Xstrata» (βρετανό-ελβετικών συμφερόντων), εδώ κι έξι χρόνια. Τα περιβαλλοντικά προβλήματα που έχουν προκληθεί, έχουν πλέον αδιάψευστα τοξικολογικά στοιχεία. Οι κάτοικοι έχουν καταφύγει σε δικαστικό αγώνα για την κατοχύρωση των δικαιώματος να έχουν καθαρό νερό, μια κι αυτό, είναι ουσιαστικά το μεγάλο τίμημα, στο μεγαλεπήβολο επενδυτικό σχέδιο, που έχει την υποστήριξη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Λίμα. Τα βαρέα μέταλλα, έχουν αυξηθεί σε επικίνδυνα επίπεδα, στα ούρα και στο αίμα των γηγενών. Ο δήμαρχος του Εσπινάρ, Oscar Mollohuanca, πήρε την πρωτοβουλία με τη συνδρομή της καθολικής επισκοπής του, να ταξιδέψει τον περασμένο μήνα στην Ελβετία, για να καταθέσει εκεί τα ανησυχητικά πορίσματα και για να πείσει το διοικητικό συμβούλιο της εταιρίας («Xstrata»), στο να δει το όλο θέμα με ανθρωπιστικό ενδιαφέρον. Δυστυχώς συνάντησε κλειστά αυτιά και αδιαλλαξία εκ μέρους των επενδυτών. Ας σημειωθεί, ότι το Νοέμβριο του 2011, ο αναπληρωτής υπουργός Ανάπτυξης Jose de Echave, που είχε στην αρμοδιότητά του τον τομέα Περιβάλλον, αναγκάστηκε σε παραίτηση (λόγω των πολλών συγκρούσεων εντός της κυβέρνησης), για το εν λόγω έργο....» Κάντε κλικ εδώ για να συνεχίσετε την ανάγνωση του κειμένου

Ακομα μια νεκρη αρκουδα

Νεκρή και ακρωτηριασμένη αρσενική ενήλικη αρκούδα εντοπίστηκε από ομάδα ορειβατών στην περιοχή Σκοπιάς στη Φλώρινα το περασμένο Σάββατο. Οι ορειβάτες ειδοποίησαν  την Ομάδα Άμεσης Επέμβασης του Αρκτούρου και έγινε αυτοψία για να καθοριστούν τα αίτια θανάτου του ζώου. 

Η πραγματική ημερομηνία θανάτου του δεν είναι γνωστή, ωστόσο το ζώο βρισκόταν σε προχωρημένη σήψη, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι είχε θανατωθεί τουλάχιστον πριν από οχτώ μέρες. Αιτία θανάτου ο πυροβολισμός από κυνηγητικό  όπλο στην κοιλιά και στο αριστερό πλευρό του ζώου. Ο ακρωτηριασμός των δύο μπροστινών ποδιών έγινε post mortem, γεγονός που  αποδεικνύει ότι ο θάνατος του ζώου δεν ήταν ατύχημα. Σύμφωνα με τον Αρκτούρο, "το ζώο σκοτώθηκε από πρόθεση και τα δυο του πόδια αποτέλεσαν το τρόπαιο της αποκρουστικής πράξης" (!).  Επιπλέον," ο Αρκτούρος  καταγγέλλει το περιστατικό ως παράνομη πράξη, καθώς ο φόνος αρκούδας απαγορεύεται από τη διεθνή αλλά και την εθνική νομοθεσία ήδη από το 1969 και ακόμη ως πράξη αποτρόπαια που προσβάλλει την έννοια της ζωής".

Το αξιοσημείωτο είναι ότι μόλις πριν από ένα μήνα, στις 29 Απρίλη, είχε εντοπιστεί νεκρή αρσενική ενήλικη αρκούδα στους Ψαράδες Πρεσπών. Ο θάνατος της αρκούδας προήλθε από δηλητηρίαση, γεγονός που προκύπτει από την αυτοψία, αλλά και από το γεγονός ότι πάνω στο ζώο βρέθηκαν νεκρά έντομα, επίσης δηλητηριασμένα. Επιπλέον, στην ίδια περιοχή είχε βρεθεί λίγο καιρό πριν το θάνατο της αρκούδας μια δηλητηριασμένη αγελάδα. Ίσως η αρκούδα να τράφηκε απ' αυτή ή από κάποιο άλλο δηλητηριασμένο δόλωμα, καθώς στην περιοχή η χρήση τέτοιων δολωμάτων, αν και παράνομη,  θεωρείται προσφιλής μέθοδος για τη θανάτωση των λύκων...  Και, δυστυχώς, η συγκεκριμένη μέθοδος είναι διαδεδομένη σε πολλές αγροτικές περιοχές της Ευρώπης και σε χώρες της Μεσογείου (!) , ενώ πλήττει -εκτός από τους λύκους- τα αρπακτικά πουλιά, την αρκούδα και το λύγκα της ιβηρικής χερσονήσου. Αποτελεί, ακόμα, κίνδυνο για τη δημόσια υγεία. 

η δηλητηριασμένη αρκούδα στις Πρέσπες

Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι οι θάνατοι αυτοί έγιναν σε περιοχές με έντονη κτηνοτροφική δραστηριότητα. Η θανάτωση, όχι μόνο αρκούδων αλλά γενικότερα άγριων ζώων, αποτελεί συνήθη πράξη "αυτοδικίας" από κτηνοτρόφους ή γεωργούς που παθαίνουν ζημιές από σαρκοφάγα. Είναι, επίσης, απόρροια της έλλειψης φύλαξης των δασών και της έξαρσης της λαθροθηρίας τα τελευταία χρόνια. 

Γι' αυτό, ο Αρκτούρος εγείρει το ζήτημα της ενίσχυσης της δασοπροστασίας, καθώς και το ζήτημα των αποζημιώσεων για τους παραγωγούς που έχουν υποστεί ζημιές από άγρια ζώα, έτσι ώστε να μην αναζωπυρώνεται η σύγκρουση ανθρώπου-άγριας πανίδας. 

Βαλκανική Συνάντηση Αντίστασης στα Χρυσωρυχεία

Σήμερα το απόγευμα, το ανοιχτό συντονιστικό ενάντια στα μεταλλεία θα πραγματοποιήσει εκδήλωση στο Λευκό Πύργο.

• Η εκδήλωση θα ξεκινήσει στις 17:30 με θεματικές παρουσιάσεις από καθηγητές του ΑΠΘ. Συγκεκριμένα, ο κ. Τριανταφυλλίδης από το τμήμα Χημικών Μηχανικών θα παρουσιάσει τις αρνητικές επιπτώσεις των μεταλλείων στο περιβάλλον, ενώ ο κ. Δημητριάδης, καθηγητής του τμήματος Γεωλογίας θα παρουσιάσει τους μύθους γύρω από τις σύγχρονες μεθόδους εξόρυξης.

• Στις 19:00 θα ξεκινήσει η διαβαλκανική συνάντηση αντίστασης με ομιλητές από Ελλάδα (Κιλκίς, Αλεξανδρούπολη, Μαρώνεια, Μεγάλη Παναγιά), Ρουμανία, Βουλγαρία και Τουρκία. 

• Η εκδήλωση θα ολοκληρωθεί με συναυλία των PARANAUE, των State of Tension και των Zoao Afroso & the Music Oxygen.

* Σε περίπτωση βροχής η εκδήλωση θα γίνει στο Πολυτεχνείο.

Αποκατάσταση 100 οικοσυστημάτων

Επιστήμονες από βοτανικούς κήπους σε όλο τον κόσμο πρόκειται να υλοποιήσουν άμεσα ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα αποκατάστασης των οικοσυστημάτων που βρίσκονται υπό εξαφάνιση. 

Συγκεκριμένα, πρόκειται για ένα project της "Συμμαχίας για την Οικολογική Αποκατάσταση" που θα υπογραφεί μέσα στην ερχόμενη βδομάδα και που  έχει ως στόχο να διασώσει τουλάχιστον εκατό οικοσυστήματα μέσα στην επόμενη εικοσαετία. Ακόμα δεν έχει γνωστοποιηθεί ποια θα είναι αυτά τα οικοσυστηματα, γνωρίζουμε όμως ότι σίγουρα θα συμπεριληφθούν τα πανέμορφα δάση του Περού, που αποψιλώνονται συστηματικά τις τελευταίες δεκαετίες. Επιπλέον, στο εν λόγω πρόγραμμα θα μπουν και τα δάση και βουνά της Κένυας, όπου η αποψίλωση για τις καλλιέργειςες τσαγιού έχει καταστροφικές συνέπειες στη χλωρίδα και την πανίδα.

Η κατάσταση σε κάποια από τα οικοσυστήματα είναι ιδιαίτερα κρίσιμη, καθώς η μεταχείριση που έχουν υποστεί κατά τις προηγούμενες δεκαετίες έχει προκαλέσει μη αναστρέψιμες καταστροφές. Για το λόγο αυτό, οι επιστήμονες θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικοί στο σχεδιασμό των δράσεών τους, αλλά και στους χειρισμούς τους. Εξάλλου, στόχος τους είναι να αποκατασταθεί η ποιότητα του εδάφους, καθώς και να διασφαλιστεί ότι η χλωρίδα θα αναπτυχθεί σωστά, πριν επιστρέψει και η πανίδα στο οικοσύστημα. Για να το πετύχουν αυτό, σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν και τράπεζες σπόρων, όπως ανακοίνωσαν.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η "Συμμαχίας για την Οικολογική Αποκατάσταση" συστάθηκε μετά από έκκληση του ΟΗΕ και ο αρχικός της στόχος ήταν η αποκατάσταση μέχρι το 2020 του 15% των κατεστραμμένων οικοσυστημάτων παγκοσμίως. Στη "Συμμαχία" συμμετέχουν επιστήμονες από βοτανικούς κήπους από διάφορες γωνιές του κόσμου, όπως η Κίνα, η Βραζιλία, η Χαβάη, η Κένυα, το Μεξικό, η Νότια Αφρική και η Βενεζουέλα.

                                                                                (πληροφορίες: alterthess.gr)

"Σύσταση ανεξάρτητου φορέα παρακολούθησης" για τα Μεταλλεία προτείνει το ΑΠΘ

Μια σκεπτικιστική, αλλά όχι και απορριπτική στάση απέναντι στα χρυσωρυχεία στη βόρεια Ελλάδα προβάλλει το ΑΠΘ με πρόσφατη πρότασή του.

Συγκεκριμένα, το Πρυτανικό Συμβούλιο, λαμβάνοντας υπόψη του τις εισηγήσεις από όλες τις "πλευρές", αποφάσισε να προτείνει τη σύσταση ανεξάρτητου φορέα παρακολούθησης με συμμετοχή επιστημόνων, εκπροσώπων της τοπικής κοινωνίας και της εταιρείας. Κι όταν μιλάμε για εισηγήσεις από "όλες τις πλευρές", εννοούμε αφενός την εισήγηση του Συμβουλίου Περιβάλλοντος για την επέκταση των δραστηριοτήτων της "Ελληνικός Χρυσός (-Eldorado) στη βορειοανατολική Χαλκιδική, αφετέρου τις θέσεις του Κοσμήτορα της ΣΘΕ, καθηγητή Γεωλογίας Σπύρου Παυλίδη,  και του συντονιστή του συμβουλίου περιβάλλοντος του ΑΠΘ, καθηγητή στο τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Κ. Κατσιφαράκη.  Ο στόχος; Να υπάρχει συνεχής έλεγχος και να πιστοποιείται ότι τηρούνται οι κανονισμοί και οι δεσμεύσεις για το περιβάλλον. 

Το πρυτανικό συμβούλιο αναφέρει στην έκθεσή του τη σπουδαιότητα επενδύσεων στο μεταλλευτικό τομέα σε μια εποχή οικονομικής κρίσης. Ταυτόχρονα, όμως, αναγνωρίζει τη σπουδαιότητα των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και τονίζει ότι, με βάση τη διεθνή εμπειρία, δεν πρέπει να τις αγνοούμε. Αναφέρει επίσης ότι "η Ελλάδα αποτελεί μια σημαντική Κοιτασματολογική Περιφέρεια της Ευρώπης και η ανάπτυξη της μεταλλευτικής δραστηριότητας στη χώρα μας είναι ευπρόσδεκτη, εφόσον όμως πληροί μια βασική προϋπόθεση: να αποβαίνει συνολικά προς το συμφέρον του τόπου". Για να επιτευχθεί αυτό, θα πρέπει:  "α) η σύμβαση μεταξύ κράτους και εταιρείας να διασφαλίζει απολύτως τα συμφέροντα του δημοσίου, β) να υπάρχει μηχανισμός διαρκούς ελέγχου τήρησης των περιβαλλοντικών όρων και γ) να υπάρχει στάθμιση των περιβαλλοντικών και λοιπών επιπτώσεων ως προς τα αναμενόμενα οφέλη της επένδυσης".

Είναι ενδιαφέρον ότι το Πρυτανικό Συμβούλιο θεωρεί ότι στη μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων υποβαθμίζεται ο κίνδυνος για το περιβάλλον, ενώ επισημαίνει ότι είναι απαραίτητο να γίνουν περεταίρω έρευνες για την ατμοσφαιρική μόλυνση, τη διαχείρηση των στερεών αποβλήτων, καθώς επίσης και τη μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα. Παράλληλα, καταλήγει στο ότι όλα αυτά είναι τροποποιήσεις, και όχι de  facto απόρριψη στις ήδη υπάρχουσες μελέτες...*
 

Ημερίδα του ΑΠΘ με Θέμα τα Μεταλλεία

Σχεδόν παράλληλα μ' αυτή την ανακοίνωση, πραγματοποιήθηκε χθες ημερίδα του Πολυτεχνείου του ΑΠΘ με θέμα: "Χρυσός στη Βόρεια Ελλάδα: Ευλογία και Κατάρα". Δυστυχώς, η ημερίδα δε συγκέντρωσε πολύ κόσμο -μάλλον λόγω κακής προπαγάνδισης- όμως ακούστηκαν ενδιαφέρουσες απόψεις και θίχτηκαν επαρκώς όλες οι πτυχές του προβλήματος.

Αυτό που προκάλεσε εντύπωση - τουλάχιστον σε μένα προσωπικά- ήταν η διαφορά στα επιχειρήματα και τον τρόπο ομιλίας αυτών που θίγονται άμεσα από την υπόθεση (δηλαδή είναι κάτοικοι της περιοχής, έχουν μιλήσει με τους αγρότες και τους ψαράδες) και αυτών που βλέπουν τα πράγματα από την απόσταση του γραφείου τους. Έτσι, οι πρώτοι αναφέρθηκαν εκτενώς στα κοινωνικά προβλήματα που ελλοχεύουν, όπως την υποβάθμιση -εως και εξάλειψη- των επαγγελμάτων που σχετίζονται με τη γη, τη θάλασσα και τον τουρισμό, αλλά και την αλλοίωση των δεσμών μεταξύ των κατοίκων. Αναφερθηκαν, επίσης, στο πόσο ασύμφορη είναι αυτή η διαδικασία για τους πολίτες, που θα θυσιάσουν τόσα πολλά και τελικά δε θα έχουν κανένα οικονομικό τουλάχιστον κέρδος -αφού όλα θα πάνε στην εταιρεία- και στο πόσο απροετοίμαστη είναι η ελληνική κοινωνία για να πάρει ένα τόσο μεγάλο περιβαλλοντικό ρίσκο. Σε αντιδιαστολή μ' αυτούς, υπήρξαν κι εκείνοι που δεν έχουν εμπλακεί σε τέτοιο βαθμό με την υπόθεση, που πρόβαλαν μονομερώς τα πολλά και διαφορετικά είδη κοιτασμάτων στο ελληνικό υπέδαφος, χωρίς να σταθούν ιδιαίτερα στις επιπτώσεις της εξόρυξής τους  (και, πραγματικά, είναι πολλές...)

Απ' ό,τι φαίνεται, θα ακολουθήσουν κι άλλες τέτοιες ημερίδες άμεσα. Όπως και να 'χει, πάντως, τώρα που "μπήκε στο χορό" το ΑΠΘ, αναμένονται ενδιαφέρουσες εξελίξεις.

*διαβάστε εδώ περισσότερα αποσπάσματα από την έκθεση του Πρυτανικού Συμβουλίου

Εco-πολεις: Freiburg

 Πρόκειται για μια μικρή γερμανική πόλη στην περιοχή Baden-Wüttemberg, με πληθυσμό που δεν ξεπερνά τους 230.000 κάτοικους, χτισμένη στην  κοιλάδα του ποταμού Ρήνου και σχεδόν μέσα στο πανέμορφο Schwarzwald (Μέλανας Δρυμός). Χάρη στις οικολογικές καινοτομίες του, στη  σταθερή "πράσινη" πολιτική του και τη νοοτροπία των κατοίκων του, το Freiburg θεωρείται σημερα η οικολογική "πρωτεύουσα" της Ευρωπής, βάζοντας έτσι τα γυαλιά σε Λονδίνο, Άμστερνταμ ή Βερολίνο. 

Είναι χαρακτηριστικό, ότι το μεγαλύτερο μέρος της ηλεκτροδότησης της πόλης προέρχεται από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Μάλιστα, στο Freiburg είναι εγκατεστημένο το μεγαλύτερο ποσοστό φωτοβολταϊκών συστημάτων σε όλη τη Γερμανία και ίσως και κεντρική Ευρώπη. Και δε μας προξενεί εντύπωση, καθώς θεωρείται η πιο ηλιόλουστη Γερμανική πόλη. Επιπλέον, μεγάλο ποσοστό της παραγόμενης ενέργειας προέρχεται από βιομάζα, καθώς και από ανεμογεννήτριες, ενώ τα τελευταία χρόνια το 10% του πληθυσμού έχει υιοθετήσει τις εναλλακτικές μορφές ενέργειας, απορρίπτοντας τις συμβατικές.

Σύμφωνα με το Flo, έναν αγαπημένο Γερμανό φίλο μου, οι άνθρωποι στο Freiburg αγαπάνε

το γλυπτό-αλιγάτορας στο ποταμάκι της πόλης

δύο πράγματα: "cycling and recycling", δηλαδή να κάνουν ποδήλατο και να ανακυκλώνουν. Και δεν έχει άδικο, καθώς το ποδήλατο είναι το πλέον διαδεδομένο μέσο μεταφοράς για τους κατοίκους. Το συνεχώς αναπτυσσόμενο δίκτυο ποδηλατοδρόμων ξεπερνά τα 400 χιλιόμετρα και, το πιο σημαντικό, δεν υπάρχει  φόβος κλοπής, αφού καλά φυλασσόμενα πάρκινγκ ποδηλάτων είναι διασκορπισμένα στα κομβικά σημεία της πόλης. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια εφαρμόζεται το πρωτοποριακό πρόγραμμα car sharing, οι συνδρομητές του οποίου έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν "κοινόχρηστα δημοτικά" αυτοκίνητα όποτε τα χρειάζονται. Στην ουσία, επικοινωνούν με τον υπεύθυνο τους προγράμματος κι αυτός τους εξηγεί από που θα παραλάβουν το αυτοκίνητο και πόσο μπορούν να το χρησιμοποιήσουν. 

Όσο για το recycling, είναι χαρακτηριστικό ότι σε κάθε σπίτι στο Freiburg γίνεται λεπτομερής διαχωρισμός των απορριμάτων. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ξεχωριστοί κάδοι για τα υλικά συσκευασίας, για τα οργανικά απορρίματα, για τα χαρτικά, τα αλουμίνια, τα καφέ και πράσινα γυάλινα μπουκάλια και, φυσικά, για όσα δεν ανακυκώνονται. Το πρόγραμμα ανακύκλωσης ξεκίνησε πριν από είκοσι πέντε περίπου χρόνια και έχει προχωρήσει πολύ. Σήμερα, στο Freiburg ανακυκλώνεται πάνω από το 60% των απορριμάτων. 

ανεβαίνοντας το Schlossberg

Αλλά το οικολογικό στοιχείο δεν είναι το μόνο αξιοπρόσεκτο στοιχείο της πόλης. Το Freiburg είναι μια πόλη που σφύζει από ζωή, γεγονός που οφείλεται τόσο στην έντονη παρουσία φοιτητών, όσο και στο "νεολαιίστικο" χαρακτήρα των πάρκων και των χώρων πρασίνου. Ο κατπράσινος λόφος του Schlossberg είναι το σημείο που συναντιούνται  όλες οι ηλικίες: οι νέοι, που παίζουν μουσική και αράζουν στον ήλιο, οι οικογένειες, που ανεβαίνουν για ποδηλατάδα και πικ νικ, αλλά και οι ηλικιωμένοι, που κάθονται σε παγκάκια, διαβάζουν τις εφημερίδες τους και αγναντεύουν την πόλη από ψηλά. Επίσης, αν και γερμανική πόλη, είναι μια πόλη γεμάτη κόσμο μέχρι αργά το βράδυ, ακόμα και τις καθημερινές. Μάλιστα, το πιο διαδεδομένο στέκι είναι οι πλατείες, οι οποίες κάθε βράδυ είναι γεμάτες φοιτητές, που κάνουν κάτι αντίστοιχο του ισπανικού botillón.

Τέλος, είναι πραγματικά αστείο το σύστημα αγωγών (Βächle) που είναι απλωμένο κατά μήκος της πόλης, παράλληλα με τον ποδηλατόδρομο. Το σύστημα αυτό συγκεντρώνει το νερό από τις υδροροές ή -κατά τους χειμερινούς μήνες- το χιόνι και το εκτρέπει στο ποτάμι, ενώ, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, αν καταλάθος κάποιος ξένος πατήσει μέσα στους αγωγούς, θα επιστρέψει στο Freiburg και θα παντρευτεί ντόπιο. Φαντάζεστε τι θα πάθω εγώ, που σκόνταψα κι έπεσα μέσα...!

Ποδήλατα και Βächle: δύο χαρακτηριστικά της πόλης

Θαλάσσια καταφύγια τώρα!

26 Απρίλη 2012. Κάπου ανάμεσα στη Μύκονο και στη Δήλο, ένα μικρό σκάφος της Greenpeace πλησιάζει τη μηχανότρατα ALBERTO II και οι ακτιβιστές ζητούν από τον καπετάνιο και τους επιβαίνοντες να σταματήσουν το ψάρεμα στην περιοχή και να βοηθήσουν στη δημιουργία ενός θαλάσσιου πάρκου. Τονίζουν, επίσης, ότι η πράξη τους είναι καθαρά ειρηνική και σύμφωνη με τις ανάγκες των παράκτιων ψαράδων της περιοχής και τους καλούν να σκεφτούν τις καταστροφικές συνέπειες των πρακτικών τους για το θαλάσσιο οικοσύστημα.

Ο καπετάνιος του ALBERTO II αντιδρά και απαντά με μήνυση εναντίον τεσσάρων ακτιβιστών. Την ίδια, κιόλας, μέρα, οι τέσσερεις άντρες συλλαμβάνονται και κρατούνται στο λιμεναρχείο Πάρου. Η κράτησή τους διαρκεί 53 ώρες, ενώ οι συνθήκες είναι απαράδεκτες. Όπως καταγγέλουν οι ίδιοι, αναγκάζονται να κοιμηθούν στο πάτωμα, ενώ υποβάλλονται και σε γυμνό σωματικό έλεγχο (!). Την επόμενη μέρα, οι ακτιβιστές οδηγούνται με χειροπέδες (!) στη Σύρο, όπου διανυκτερεύουν και τελικά δικάζονται από Τριμελές Πρωτοδικείο. Ευτυχώς, αθωώνονται και το δικαστήριο απορρίπτει κάθε κατηγορία. Όπως λέει χαρακτηριστικά ο Γ. Παρασκευόπουλος -ένας από τους τέσσερεις-, η απόφαση του δικαστηρίου "δε δικαίωσε μόνο εμάς, αλλά και το δικαίωμα όλων στην ειρηνική, μη βίαιη διαμαρτυρία". *

Η συγκεκριμένη ειρηνική διαμαρτυρία οργανώθηκε στα πλαίσια της εκστρατείας της Greenpeace για τη δημιουργία θαλάσσιου πάρκου στις Κυκλάδες, όπου τα τελευταία χρόνια οι μηχανότρατες στραγγίζουν την περιοχή από ψάρια, δημιουργώντας έτσι προβλήματα στους παράκτιους ψαράδες και διαταράσσοντας το οικοσύστημα. Μάλιστα, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που βρίσκονται αναρτημένα στην ιστοσελίδα της Greenpeace, τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια η αλιευτική παραγωγή έχει μειωθεί κατά 50% εξαιτίας ακριβώς των πρακτικών των μηχανοτρατών να στραγγίζουν την περιοχή και στη συνέχεια να πετάνε το μεγαλύτερο μέρος της "ψαριάς" πίσω στη θάλασσα.

Η δημιουργία ενός θαλάσσιου πάρκου στην περιοχή των Κυκλάδων θα μπορούσε να αποτελέσει τη λύση στο πρόβλημα της περιοχής, καθώς θα οδηγούσε στη μακροπρόθεσμη αύξηση του πληθυσμού των ψαριών, χωρίς να περιορίζει τους παράκτιους ψαράδες. Επιπλέον, θα μπορούσε να είναι η αρχή για την εδραίωση εναλλακτικών μορφών τουρισμού, που δε θα καταστρέφουν το ιδιαίτερο φυσικό περιβάλλον της περιοχής. Με άλλα λόγια, η δημιουργία ενός θαλάσσιου πάρκου θα είχε οικονομικά και περιβαλλοντικά οφέλη για την τοπική κοινωνία. 

Προφανώς και η προσπάθεια ποινικοποίησης της ειρηνικής διαμαρτυρίας δείχνει ξεκάθαρα ότι αυτοί που ευθύνονται για το πρόβλημα δεν είναι διατεθειμένοι να συμβάλλουν στη λύση του. Στο κάτω κάτω, κάθε προσπάθεια ποινικοποίησης πράξεων ακτιβισμού έχει ως στόχο να τρομοκρατήσει και να αποτρέψει παρόμοιες μελλοντικές πράξεις, έτσι ώστε να διαιωνίζεται το status quo. Ωστόσο, η αθώωση των τεσσάρων ακτιβιστών και η στήριξη της τοπικής κοινωνίας αποδεικνύουν ότι θα υπάρξει και συνέχεια.

* διαβάστε εδώ: ένας απ' τους τέσσερεις ακτιβιστές περιγράφει την εμπειρία του

Για την καρέττα καρέττα

 Αποτελούν ένα από τα αρχαιότερα είδη, καθώς υπάρχουν εδώ και πάνω από 110 εκατομμύρια χρόνια. Για τους Κινέζους, συμβολίζουν τη μακροβιότητα. Είναι ένα από τα πιο αυτόνομα είδη του ζωϊκού βασιλίου, καθώς γεννούν τα αυγά τους και τα αφήνουν να εκκολαφθούν μόνα τους, να ακολουθήσουν από ένστικτο την πορεία της μητέρας τους. Είναι ένα προστατευόμενο είδος και τα τελευταία χρόνια ο αριθμός τους έχει μειωθεί σε τρομαχτικό βαθμό. Ο λόγος για τις θαλάσσιες χελώνες, αυτά τα χαριτωμένα και αινιγματικά πλάσματα που κάθε καλοκαίρι γεννάν τα αυγά τους στις παραλίες της Ζακύνθου.

Πράγματι, η Ζάκυνθος έχει την υψηλότερη γνωστή πυκνότητα ωοτοκίας της καρέττα καρέττα στη Μεσόγειο. Η πρώτη επίσημη καταγραφή της καρέττα καρέττα στην περιοχή έγινε το καλοκαίρι του 1977, ενώ από το 1982 μέχρι σήμερα έχουν ταυτοποιηθεί πάνω από 4000 θαλάσσιες χελώνες στη Ζάκυνθο. Ωστόσο, ο τουριστικός χαρακτήρας που έχει πάρει το νησί από το 1988 μέχρι σήμερα τείνει να καταστρέψει το οικοσύστημα στο οποίο συναντάμε την καρέττα καρέττα. Οι παραλίες όπου παλιότερα η χελώνα γεννούσε τα αυγά της έχουν γεμίσει με ξαπλώστρες, οι αμμόλοφοι έχουν μειωθεί σημαντικά, ενώ νόμιμα και παράνομα ταχύπλοα σκάφη που κινούνται στα κοντά στην ακτή κινδυνεύουν να σκοτώσουν ή να τραυματίσουν τις χελώνες και τα μικρά χελωνάκια. Επιπλέον, ο θόρυβος και τα φώτα από τα beach bar τη νύχτα τρομάζουν και αποπροσανατολίζουν τις χελώνες - πρέπει να σημειωθεί ότι η καρέττα καρέττα γεννά τα αυγά της πάντα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα οι χελώνες να αφήνουν πλέον τα αυγά τους μόνο στα 3,9 απ' τα 9 χιλιόμετρα του κόλπου του Λαγανά.

Τα τελευταία χρόνια με την παρέμβαση και την πίεση περιβαλλοντικών μη κυβερνητικών οργανώσεων - κυρίως από τον ΑΡΧΕΛΩΝ,  το MEDASSET, αλλά και το WWF - έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την ύπαρξη και εφαρμογή κυβερνητικών ρυθμίσεων που θα προστατεύουν την καρέττα καρέττα. Το 1999 η Ευρωπαϊκή Κοινότητα παρέπεμψε την ελληνική κυβέρνηση στο ευρωπαϊκό δικαστήριο, με την κατηγορία της "μη εφαρμογής της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στον κόλπο του Λαγανά". Έκτοτε έχουν υιοθετηθεί πολλά μέτρα για την προστασία της χελώνας, μεταξύ των οποίων η απαγόρευση της ερασιτεχνικής αλιείας και της χρήσης μηχανοκίνητων οχημάτων στις παραλίες ωοτοκίας. Επιπλέον, οι συγκεκριμένες παραλίες είναι προσβάσιμες στο κοινό συγκεκριμένες ώρες της ημέρας -συνήθως 7 π.μ. με 7 μ.μ.-  και για συγκεκριμένο αριθμό παραθεριστών  -συνήθως εκατό με διακόσια άτομα- , ενώ στις θαλάσσιες ζώνες της γύρω περιοχής υπάρχει όριο ταχύτητας.

Όλα αυτά τα μέτρα, σε συνδυασμό με τη βοήθεια των εθελοντών, θα μπορούσαν θεωρητικά να παίξουν σημαντικό ρόλο στην προστασία της θαλάσσιας χελώνας. Ωστόσο, είναι γεγονός ότι το 2009 σημειώθηκε ο χαμηλότερος αριθμός φωλιών από το 1984 - συγκεκριμένα, 824 φωλιές- ενώ συνεχώς εντοπίζονται νεκρές θαλάσσιες χελώνες ξεβρασμένες σε παραλίες της περιοχής - μόνο το 2011 εντοπίστηκαν πάνω από 470 νεκρέ θαλάσσιες χελώνες στις ελληνικές θάλασσες. Δεν έχει κριθεί ακόμα αν αυτοί οι θάνατοι οφείλονται σε ατυχήματα ή όχι. Πάντως, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις που ασχολούνται με το θέμα θα πρέπει να επικεντρωθούν περισσότερο στην ενημέρωση των κατοίκων της περιοχής, που δεν έχουν αισθανθεί ακόμα την καρέττα καρέττα ως αναπόσπαστο κομμάτι του οικοσυστήματός τους, αλλά τη βλέπουν σαν απειλή για τις οικονομικές τους δραστηριότητες...

Δολοφονούνται, γιατί υπερασπίζονται τα αυτονόητα

Καμπότζη, 27 Απρίλη 2012. Ο οικολόγος ακτιβιστής Chut Wutty πέφτει νεκρός από τα πυρά της στρατιωτικής αστυνομίας της περιοχής. Το έγκλημά του; Είχε στην κατοχή του φωτογραφίες που αποδείκνυαν τις παράνομες υλοτομικές δραστηριότητες από επιχειρηματίες στην περιοχή. Ενώ ο ίδιος τραβούσε φωτογραφίες, οι αστυνομικοί τον διέταξαν να σταματήσει και, όταν εκείνος αρνήθηκε, άρχισαν να του επιτίθενται φραστικά και σωματικά. Στη συνέχεια, ένας απ΄τους αστυνομικούς έβγαλε το υπηρεσιακό του περίστροφο, τον πυροβόλησε εν ψυχρώ και απομακρύνθηκε, αφήνοντάς το να πεθάνει (!). Σύμφωνα με κατοπινή ανακοίνωση της στρατιωτικής αστυνομίας της Καμπότζης, όταν πληροφορήθηκε το θάνατο του Chut Wutty, αυτοκτόνησε από ντροπή. Η πληροφορία αυτή δεν έχει επιβεβαιωθεί μέχρι σήμερα, μερικές εβδομάδες μετά.

Την ημέρα της δολοφονίας του, ο Chut Wutty οδηγούσε δύο δημοσιογράφους που καλύπτουν το ζήτημα της παράνομης υλοτομίας, ένα ζήτημα που έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις στη Νοτιοανατολική Ασία. Ιδιαίτερα στν Καμπότζη, όπως αναφέρουν περιβαλλοντικές οργανώσεις, η παράνομη υλοτομία δίνει και παίρνει με την ανοχή -πολλές φορές φορές και τη συμμετοχή- της κυβέρνησης και των "πλούσιων" της περιοχής, αλλά και  ξένων επιχειρηματιών (κυρίως Κινέζων). Τα τελευταία χρόνια δε, εκδηλώσεις διαμαρτυρίας εναντίων αυτών των δραστηριοτήτων έχουν έρθει αντιμέτωπες με σκληρότατη καταστολή.

ο Chut Wutty

Η εν ψυχρώ δολοφονία του Chut Wutty ερχεται να προστεθεί σε μια τεράστια λίστα δολοφονιών - ή "αυτοκτονιών" ή "εξαφανίσεων" ανάλογα με την περίσταση - ακτιβιστών την τελευταία εικοσαετία. Μια σειρά δολοφονιών, που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν πολιτικές, καθώς σ' αυτές κατά κύριο λόγο εμπλέκονται πολιτικά και οικονομικά συμφέροντα. Επιπλέον, πέρα από τις δολοφονίες, οι περιβαλλοντικοί ακτιβιστές έρχονται σχεδόν καθημερινά αντιμέτωποι με λεκτική και σωματική βία, με φυλακίσεις και -σε κάποιες περιοχές του κόσμου- με βασανιστήρια (!). Μιλάμε για πρακτικές που αποτελούν κατάφορη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για πρακτικές εντελώς παράλογες και αναχρονιστικές, που μόνο αποστροφή θα μπορούσαν να προκαλέσουν.

Τα παραδείγματα είναι χιλιάδες. Ενδεικτικά, θα αναφέρω τρεις υποθέσεις, τις οποίες θεωρώ χαρακτηριστικές.

η Dorothy Stang

• Η 73χρονη Αμερικανή ακτιβίστρια Dorothy Stang δολοφονήθηκε το 2005 στη μικρή ζούγκλα Άναπου της Βραζιλίας, όπου ζούσε για τριάντα χρόνια. Στη διάρκεια αυτής της τριακονταετίας, η Dorothy Stang υπερασπιζόταν τα τροπικά δάση και τα δίκαια των φτωχών κατοίκων της περιοχής, που καταπιέζονταν και εκδιώχνονταν από τους μεγαλοκτηματίες.  Ο δράστης, Vitalmiro Bastos de Moura, την πυροβόλησε έξι (!) φορές, ωστόσο είναι αξιοσημείωτο ότι το 2005 κρίθηκε αθώος και αφέθηκε ελεύθερος! Μετά από δικαστικούς αγώνες πολλών ετών, κινητοποιήσεις περιβαλλοντικών οργανώσεων και πιέσεις από την οικογένεια της γυναίκας, ο δράστης θεωρήθηκε ένοχος μόλις το 2009.

          Τα τελευταία είκοσι χρόνια έχουν δολοφονηθεί πάνω από 1100 ακτιβιστές, ιθαγενείς αγρότες,   και ιερείς στον Αμαζόνιο. Το αξιοσημείωτο είναι ότι από αυτές τις υποθέσεις λιγότερες από εκατό έχουν πάει στα δικαστήρια, περίπου ογδόντα από αυτές έχουν δικαιωθεί, ενώ οι ηθικοί αυτουργοί (μεγαλοκτηματίες, επιχειρήσεις κλπ) εξακολουθούν να κυκλοφορούν ελεύθεροι... 

• Το Νοέμβρη του 1995 η γνωστή εταιρεία πετρελαίου Shell ήταν ο ηθικός αυτουργός για τη εκτέλεση του Νιγηριανού ακτιβιστή Ken Saro-Wiwa και άλλων οκτώ μελών της φυλής Orogoni, καθώς επίσης και για την άγρια καταστολή ειρηνικών διαμρτυριών στην περιοχή. O Ken Saro-Wiwa εκτελέστηκε με απαγχονισμό (!), ποινή που του επέβαλε το στρατιωτικό δικαστήριο με ψευδείς κατηγορίες για δήθεν εμπλοκή του σε δολοφονία. Προφανώς και δεν υπήρχαν στοιχεία που να αποδεικνύουν την ενοχή του, ενώ στο δικαστήριο δεν του επέτρεψαν να έχει νομική εκπροσώπηση. Ύστερα από προσπάθειες πολλών ετών, η οικογένεια του Saro-Wiwa κατόρθωσε να συγκεντρώσει στοιχεία που ενοχοποιούν την εν λόγω εταιρεία, καθώς και να αποδείξει ότι τόσο ο ακτιβιστής όσο και οι υπόλοιποι οκτώ είχαν υποστεί κατά την κράτησή τους άγρια βασανιστήρια. Και πάλι είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι, μέχρι το 2010, η Shell αρνιόταν πεισματικά κάθε εμπλοκή με την υπόθεση.

Η Νιγηρία είναι η μεγαλύτερη πετρελαιοπαραγωγός χώρα της Αφρικής και οι κάτοικοι βλέπουν την περιοχή τους να καταστρέφεται από τη μόλυνση και τα σκουπίδια και τις ζωές τους να εξαθλιώνονται, καθώς τα παραδοσιακά τους επαγγέλματα (γεωργία, αλίεια στο δέλτα του ποταμού, κτηνοτροφία) έχουν χαθεί και όλα τα κέρδη απ' τα πετρέλαια πηγαίνουν στις πολυεθνικές. 

• Το 2010 οι Ιάπωνες ακτιβιστές της Greenpeace, Yunichi Toru και Sato Suzuki, αποκάλυψαν ένα τεράστιο σκάνδαλο διαφθοράς σχετικά με την παράνομη φαλαινοθηρία. Η Ιαπωνική κυβέρνηση αντέδρασε άμεσα και προχώρησε σε κράτησή τους, μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης μερικούς μήνες μετά. Σύμφωνα με τη Greenpeace, μ΄ αυτή την πράξη η Ιαπωνική κυβέρνηση καταπάτησε ένα σωρό διεθνείς συνθήκες και ιδιαίτερα τη διάταξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που αφορούν στην ελευθερία του λόγου. Ευτυχώς, η κοινή γνώμη κινητοποιηθηκε άμεσα, ασκήθηκαν πιέσεις και οι δυο ακτιβιστές αθωώθηκαν. 

Νερό: Κοινωνικό Αγαθό, όχι Εμπόρευμα!

Το καταναλώνουμε ασυναίσθητα. Το χρησιμοποιούμε σε καθημερινή βάση για το μαγείρεμα, για το καθάρισμα, για τις αποχετεύσεις μας, για την ατομική μας υγιεινή, για τις καλλιέργειες, για τα ζώα. Το θεωρούμε δεδομένο και ανεξαντλητο. Το σπαταλάμε. Ο λόγος για το νερό, το πιο σημαντικό αγαθό. Γιατί, πολύ απλά,χωρίς νερό, δεν μπορεί να υπάρξει ζωή.

Ωστόσο, με την παρούσα μορφή οικονομικής οργάνωσης της κοινωνίας, το νερό χάνει τον κοινωνικό του ρόλο. Η ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης σε διάφορες γωνιές του πλανήτη μετατρέπει το νερό σε εμπόρευμα -πολλές φορές και είδος πολυτελείας, διαθέσιμο σε ιδιαίτερα υψηλή τιμή- και μ' αυτό τον τρόπο στερεί από τις φτωχότερες οικογένειες την πρόσβαση σ'αυτό. Αξιοσημείωτο είναι το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης, όπου η εταιρεία ύδρευσης και αποχέτευσης, η ΕΥΑΘ, βρίσκεται προς πώληση. Η κατάσταση έχει ως εξής: η ΕΥΑΘ αποτελείται ουσιαστικά από δύο εταιρείες, την ΕΥΑΘ Α.Ε. και την ΕΥΑΘ Παγίων. Απ' αυτές, η πρώτη -υπεύθυνη για τη διανομή του νερού- είναι προς πώληση, ενώ η δεύτερη -υπεύθυνη για τις υποδομές- πρόκειται να παραμείνει στο κράτος. Μάλιστα, το 2011 και εν μέσω κρίσης, η ΕΥΑΘ Α.Ε. είχε κέρδη που ξεπερνούσαν τα 70.000.000 ευρώ (!). Είναι, λοιπόν, προφανές ότι ο ιδιώτης που θα την "αναλάβει" , θα καρπωθεί όλα τα κέρδη της, ενώ θα αφήσει τις διάφορες παθογένειές της στο κράτος. Επιπλέον, θα έχει κάθε δικαίωμα να αυξάνει την τιμή του νερού όσο θέλει για να μεγιστοποιεί τα κέρδη του, δυσχεραίνοντας έτσι ακόμα περισσότερο την πρόσβαση σ' αυτό. Καταλαβαίνουμε τι ανισότητες και αδικίες γεννά μια τέτοια πρακτική...

Ωστόσο, απέναντι σ' αυτές τις πρακτικές υπάρχει εναλλακτική λύση: κοινωνικοποίηση του νερού. Γι' αυτό το σκοπό έχει ξεκινήσει στη Θεσσαλονίκη η Κίνηση 136, μια πρωτοβουλία συλλογικοτήτων και πολιτών. Όπως αναφέρουν και οι ίδιοι στη σελίδα τους στο διαδίκτυο, προωθούν την ιδέα "της δημιουργίας ενός νομικού προσώπου, κοινωνικού χαρακτήρα, το οποίο θα συμμετέχει στο δημόσιο διαγωνισμό πώλησης της ΕΥΑΘ, διεκδικώντας τον ελεγχο του νερού της πόλης από συνεταιριστικό φορέα των ίδιων των πολιτών-καταναλωτών, και όχι από κάποια ιδιωτική εταιρεία". 

Η ιδέα ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια από εργαζόμενους της ΕΥΑΘ και ουσιαστικά σχηματοποιήθηκε από τους ίδιους κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης ΓΑΠ και κατατέθηκε ως πρόταση στους Αγανακτισμένους του Λευκού Πύργου. "Υπολογίσαμε ότι, αν ενωθούμε όλες οι οικογένειες της πόλης, στην τρέχουσα τιμή με βάση την χρηματιστηριακή αξία μπορούμε να το πάρουμε με 136 ευρώ ανά οικογένεια", εξηγεί ο Κώστας Μαριόγλου που συμμετέχει ενεργά στην Κίνηση. Δηλαδή, με 136 ευρώ εφάπαξ, οι πολίτες της Θεσσαλονίκης μπορούν να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό για την πώληση της ΕΥΑΘ, να την αγοράσουν και να προχωρήσουν στην ουσιαστική κοινωνικοποίηση του νερού. 

Πώς όμως θα μπορούν οι πολίτες να οργανώνονται και να συνεννοούνται μεταξύ τους, αλλά και να ελέγχουν ότι η εταιρεία δε θα περάσει σε χέρια ιδιωτών; Το σχέδιο της Κίνησης είναι "να δημιουργηθούν δεκαεφτά συνεταιρισμοί στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης", απαντά ο Κώστας Μαριόγλου. Μάλιστα, ήδη έχουν δημιουργηθεί πέντε, στο τέταρτο και το πέμπτο διαμέρισμα, στο δήμο Καλαμαριάς, στο δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη και τώρα φτιάχνεται συνεταιρισμός και στο τρίτο διαμέρισμα. Μόλις ολοκληρωθεί η δημιουργία των συνεταιρισμών, η Κίνηση θα προχωρήσει στη διαδικασία δημιουργίας Ανώνυμης Εταιρείας και στην εκλογή διοικητικού συμβουλίου, έτσι ώστε να μπορέσουν να μπουν στο διαγωνισμό για την πώληση της ΕΥΑΘ.

Η αντιμετώπιση της Κίνησης 136 είναι θετική, ίσως και λόγω του κινήματος επαναδημοτικοποίησης του νερού που "τρέχει" στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια. "Στην Ευρώπη πολλοί πιστεύουν ότι η κοινωνικοποίηση είναι το μέλλον", υποστηρίζει ο Κώστας, "γιατί αφενός το κρατικό μοντέλο έχει τις παθογένειές του, αφού είναι άμεσα συνδεδεμένο με τις πολυεθνικές, αφετέρου το ιδιωτικό μοντέλο λειτουργεί με γνώμονα το κέρδος και όχι το συμφέρον του πολίτη". Με άλλα λόγια, οι λαοί της Ευρώπης καταλαβαίνουν ότι το ιδιωτικό μοντέλο έχει αποτύχει. Κι αυτό φαίνεται τόσο από την επαναδημοτικοποίηση του νερού στο Βερολίνο, το Παρίσι, τη Μασσαλία, το Μονπελιέ, τις Βρυξέλλες, τη Λιλ (και τόσες άλλες πόλεις), όσο και από την κατεύθυνση στην οποία κινείται το Εναλλακτικό Παγκόσμιο Φόρουμ για το Νερό (Forum Alternatif Mondial de l' Eau), το οποίο έγινε φέτος το Μάρτη στη Μασσαλία και διακυρήτει: "Πιστεύουμε ότι η αρμονική χρήση του νερού οδηγεί στην αρμονία εντός της κοινότητας και ότι η ποιοτική διαχείρηση του νερού αντανακλά την ποιότητα της κοινωνίας".

Το στοίχημα, τώρα, είναι οι πολίτες της Θεσσαλονίκης να συνειδητοποιήσουν ότι μπορούν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και να προχωρήσουν στην υλοποίηση της Κίνησης. Να καταλάβουν ότι το νερό δεν είναι εμπόρευμα, δεν είναι "κεκτημένο" όσων μπορούν να το αγοράσουν, αλλά δικαίωμα όλων και κοινωνικό αγαθό!

Ρεπορτάζ: Διήμερο δράσεων ενάντια στα χρυσωρυχεία

Με επιτυχία ολοκληρώθηκε στη Θεσσαλονίκη το διήμερο δράσεων ενάντια στα μεταλλεία χρυσού, το οποίο διοργάνωσε το Ανοικτό Συντονιστικό. Κατά τη διάρκεια του διημέρου, πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη εκδήλωση-συζήτηση στην πλατεία Αριστοτέλους και πορεία διαμαρτυρίας την Παρασκευή. 

Πιο αναλυτικά, την εκδήλωση παρακολούθησε με πολύ ενδιαφέρον κόσμος από όλες τις ηλικίες, ενώ και οι περαστικοί σταματούσαν και ζητούσαν να ενημερωθούν σχετικά με το ζήτημα. Και δε μας προκαλεί εντύπωση, καθώς πρόκειται για ένα ζήτημα που αφορά τους πάντες. Παρόλο που έχει αποσιωπηθεί εν γένει από τα καθεστωτικά ΜΜΕ, συσπειρώνει γύρω του τους νέους, που έχουν μια άλλη αντίληψη για τη διαχείρηση και τη διανομή του φυσικού πλούτου, τους μεσήλικες, που θέλουν ποιότητα ζωής, που θέλουν τα παιδιά τους να μεγαλώσουν σ' ένα υγιές περιβάλλον, καθώς και τους ηλικιωμένους που σέβονται και πονάνε τη γη που τους γέννησε και τους έθρεψε τόσα χρόνια. Επιπλέον, γύρω από την πλατεία ήταν αναρτημενες φωτογραφίες απ' την περιοχή, το εικονογραφημένο "χρονολόγιο του αγώνα", καθώς και  εικόνες από άλλα μέρη του κόσμου, που έχουν καταστραφεί ολοσχερώς απ' την εξόρυξη χρυσού (όπως η Αντίγουα στη Γουατεμάλα, η Μπάγια Μάρε στη Ρουμανία κ.α.) και δημιουργούσαν μια πολύ ολοκληρωμένη αντίληψη της σοβαρότητας της κατάστασης. 

"Η μόλυνση δεν επιλέγει προορισμό, ούτε έχει σύνορα" 

"Ο ρόλος μας είναι να σπάσουμε το φράγμα σιωπής, που έχει δημιουργηθεί από την κυριαρχία κι απ' τα ΜΜΕ και καλύπτει τις εγκληματικές προθέσεις της ELDORADO και της Ελληνικός Χρυσός". 

Μ' αυτή τη φράση ξεκίνησε η εισήγηση, θέλοντας να δείξει ότι τα χρυσωρυχεία είναι ένα πρόβλημα που μας αφορά όλους, που μας επηρεάζει όλους.Οι ομιλητές προέρχονταν από την Επιτροπή Αγώνα Μεγάλης Παναγιάς, την Επιτροπή Αγώνα Σταγείρων-Ακάνθου (Ιερισσός) και από το Μέτωπο Αγώνα Ενάντια στα Μεταλλεία (Κρούσσια, όρος Πάικο, Κιλκίς). Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης έγινε εκτενής αναφορά στα περιβαλλοντικά προβλήματα που θα προκύψουν, στην τρομοκρατία που ασκείται απ' την ELDORADO-Ελληνικός Χρυσός, με αποκορύφωμα τα γεγονότα του τελευταίου διμήνου. Έγινε, επίσης, λόγος για χρυσωρυχεία σε άλλες γωνιές του πλανήτη, όπως η Γουατεμάλα, η Παπούα-Νέα Γουινέα και η Ρουμανία, και στις φοβερές επιπτώσεις που είχαν στις ζωές των κατοίκων.

Ο εκπρόσωπος από τη βόρεια Χαλκιδική δεν παρέλειψε να θίξει και τις κοινωνικές επιπτώσεις των χρυσωρυχείων, σχολιάζοντας τις πρακτικές της εταιρείας να πλησιάζει ανέργους, να τους τάζει λαγούς με πετραχήλια και να τους παίρνει με το μέρος της κυριολεκτικά για ένα κομμάτι ψωμί. "Η εταιρεία έσπειρε το δηλητήριο μέσα στην κοινωνία", αναφέρει. "Άνθρωποι που μέχρι χθες κάθονταν στο ίδιο τραπέζι και μιλούσαν για τις καθημερινές τους ανησυχίες, τώρα βρίσκονται απέναντι". 

Τέλος, όπως ήταν αναμενόμενο, η κουβέντα πήρε και πολιτικές διαστάσεις. Όπως αναφέρει ο εκπρόσωπος της βόρειας Χαλκιδικής, "την ιστορία αυτή την έφερε μια συγκεκριμένη πολιτική, μια πολιτική που ποτέ δε σκέφτηκε την ουσιαστική ανάπτυξη. [...] Πώς την εννοείτε την ανάπτυξη που μας λέτε; Πεντακόσιοι άνθρωποι να έχουν δουλειά και οι υπόλοιποι να πεθαίνουμε;". 

"Με πρόσχημα τα Μνημόνια βρίσκουν ευκαιρία για να λεηλατήσουν", υποστηρίζει ο ομιλητής από το Κιλκίς. "Ό,τι έχει μείνει, ό,τι είναι δημόσιος χώρος κινδυνεύει να βρεθεί στα χέρια των λίγων". 

Μετά την ομιλία, ακολούθησε κύκλος τοποθετήσεων κι εκεί ακούστηκαν πολύ ενδιαφέρουσες απόψεις. 

"Θέλουμε τα δάση, θέλουμε νερό, και όχι ένα τάφο φτιαγμένο από χρυσό"

Το σύνθημα αυτό κυριαρχούσε στη χθεσινή πορεία διαμαρτυρίας στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, μια πορεία με παλμό και μαζικότητα. Εκτός απ' το κεντρικό πανό, υπήρχαν και πανό πολιτών απ' το Κιλκίς και τη Χαλκιδική, που έδωσαν δυναμικό παρόν στην πορεία. 

Κατά την προσυγκέντρωση, μοιράστηκε ενημερωτικό υλικό στους περαστικούς και πολύς κόσμος σταματούσε για να συζητήσει και να μάθει περισσότερα για το ζήτημα. Η ξαφνική βροχή δεν αποθάρρυνε τους διαδηλωτές, η πορεία ξεκίνησε κανονικά από την Καμάρα και ολοκληρώθηκε εκεί. 

Το αγωνιστικό ραντεβού ανανεώνεται για την Πρωτομαγιά στον Κάκαβο.

Χαλκιδική: Αθώοι και Φταίχτες

Πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 23 Απρίλη το δικαστήριο για την υπόθεση των έντεκα μπράβων της ELDORADO-Ελληνικός Χρυσός, που είχαν καταλάβει παράνομα την περιοχή του Κακάβου στη Χαλκιδική.

Οι σεκιουριτάδες κατηγορούνταν αυτοδικία, αντιποίηση αρχής, διατάραξη κυκλοφορίας, παράνομη βία, παράνομη κατάληψη και αυθαίρετη κατασκευή, επρόκειτο να δικαστούν στον Πολύγυρο το Σάββατο 21 Απρίλη, αλλά ζήτησαν και πήραν αναβολή για τη Δευτέρα. Το δικαστήριο διήρκεσε έξι ώρες και τελικά ανακύρηξε αθώους (!) τους έντεκα κουκουλοφόρους μπράβους, ως "αναίτιους για βεβαιωθείσες έκνομες πράξεις". Ωστόσο, ασκήθηκε ποινική δίωξη κατά των εκπροσώπων της εν λόγω εταιρείας, καθώς το δικαστήριο τους έκρινε υπεύθυνους για όλες τις εγκληματικές πράξεις που συμβαίνουν το τελευταίο διάστημα στη Χαλκιδική. Έτσι, τα "χρυσά παιδιά" θα καθίσουν στο εδώλιο και θα λογοδοτήσουν για τις αυθαίρετες πράξεις τους.

Να σημειωθεί, επίσης, ότι στο δικαστήριο της Δευτέρας εκδικάστηκε και η υπόθεση ενός ιερέα, στον οποίο ασκήθηκε μήνυση από την εν λόγω εταιρεία. Ο ιερέας, ο οποίος διώχθηκε επειδή ήταν αυτός που κάλεσε τον εισαγγελέα την Παρασκευή, τελικά αθωώθηκε.

Με βάση τις εξελίξεις, τίθενται δύο ζητήματα. Από τη μια, ναι μεν υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ ηθικού και φυσικού αυτουργού, ωστόσο δεν πιστεύω ότι οι τελευταίοι είναι απαλλαγμένοι από τις ευθύνες, επειδή απλώς "εκτελούσαν εντολές". Όπως και να ΄χει, εκτελούσαν διαταγές για πράξεις που δεν είχαν νομιμοποίηση, που ήταν εντελώς αυθαίρετες και που δεν έβρισκαν σύμφωνους τους κατοίκους της περιοχής. Από την άλλη, θα είναι πολύ θετικό, αν τελικά οι εκπρόσωποι της εταιρείας παραπεμφθούν στα δικαστήρια. Γνωρίζοντας, όμως, τη στάση της πολιτείας πάνω στο ζήτημα και τη στήριξη που έχουν απ' αυτούς (θυμίζω ότι τωρινή κυβέρνηση έχει εντάξει τα χρυσωρυχεία σε διαδικασία fast track) και από την αστυνομία, δεν μπορώ να σκέφτομαι πολύ αισιόδοξα για το αποτέλεσμα.  

Βέβαια, οι αγώνες στη Χαλκιδική συνεχίζονται με την ίδια θέρμη και θα συνεχίζονται μέχρι οι πολίτες να δικαιωθούν και η εταιρεία να τα μαζέψει και να φύγει.

Ενημέρωση για εκδηλώσεις ενάντια στα χρυσωρυχεία

Διήμερο δράσεων σχετικά με τα χρυσωρυχεία. Συγκεκριμένα:

• Την Πέμπτη, 26 Απρίλη θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση-συζήτησα με ομιλητές από την περιοχή της Μεγάλης Παναγιάς, την Ιερισσό και το Κιλκίς. Η εκδήλωση θα γίνει στις 19:00, χαμηλά στην Αριστοτέλους (Αριστοτέλους με Μητροπόλεως).
• Την Παρασκευή, 27 Απρίλη θα πραγματοποιηθεί πορεία ενάντια στα χρυσωρυχεία. Προσυγκέντρωση στις 18:00 στην Καμάρα. 

Όλες και όλοι εκεί! Να δηλώσουμε την αντίθεσή μας στις πρακτικές που υποβαθμίζουν τη ζωή! 

Εξελίξεις στις Σκουριές-στα δικαστήρια οι μπράβοι της εταιρείας

Ραγδαίες είναι οι εξελίξεις στις Σκουριές Χαλκιδικής τις τελευταίες τρεις μέρες, καθώς ο αγώνας των κατοίκων ενάντια στα χρυσωρυχεία έρχεται αντιμέτωπος με την τρομοκρατία της υπεύθυνης εταιρείας. 

Συγκεκριμένα, το απόγευμα της Παρασκευής 20 Απρίλη μια ομάδα κατοίκων από τη Μεγάλη Παναγιά ανέβηκαν μαζί με δικηγόρο στον Κάκαβο, την περιοχή που βρίσκεται υπό παράνομη κατάληψη από την ELDORADO-Ελληνικός Χρυσός ήδη εδώ κι ένα μήνα. Φτάνοντας στην περιοχή, βρέθηκαν αντιμέτωποι με τους κουκουλοφόρους μπράβους της εταιρείας, οι οποίοι παρεμπόδισαν την είσοδό τους με την πρόφαση ότι "βρίσκονταν σε ιδιωτική περιοχή" (!). Οι κάτοικοι απαίτησαν να μάθουν αν οι δώδεκα σεκιουριτάδες είχαν πράγματι άδεια και από ποια αρχή και, εφόσον δεν πήραν καμιά απάντηση, κάλεσαν αμέσως τον Εισαγγελέα Χαλκιδικής και την αστυνομία. Οι κουκουλοφόροι μπράβοι συνελήφθησαν, οδηγήθηκαν στο αυτόφωρο, προφυλακίστηκαν και επρόκειτο να δικαστούν το Σάββατο, 21 Απρίλη.

Πράγματι, στις 12:00 το μεσημέρι οδηγήθηκαν στα δικαστήρια, όπου τους απαγγέλθηκαν βαρύτατες κατηγορίες: αυτοδικία, αντιποίηση αρχής, διατάραξη κυκλοφορίας, παράνομη βία, παράνομη κατάληψη, αυθαίρετη κατασκευή. Ωστόσο, οι κατηγορούμενοι ζήτησαν αναβολή για τη Δευτέρα, το αίτημά τους έγινε δεκτό και αφέθηκαν ελεύθεροι.

Τα γραφεία τύπου της εταιρείας δικαιολόγησαν με ευφάνταστο τρόπο την απουσία άδειας, δηλώνοντας ότι "δυστυχώς οι εργαζόμενοι δεν κρατούσαν πάνω τους τις άδειες" (!). Προφανώς και οι κάτοικοι της περιοχής δεν πρόκειται να πιστέψουν τέτοιου είδους δικαιολογίες. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά στο μπλογκ τους, τη Δευτέρα η εταιρεία και οι σεκιουριτάδες της "θα πρέπει να αποδείξουν ότι υπήρχε άδεια (από ποιον άραγε) για τις κουκούλες, για τα μπλόκα στο δασικό δρόμο και για το θράσος τους να ζητάνε τα στοιχεία των διερχόμενων πολιτών και να εμποδίζουν τη διέλευσή τους".

Όπως καταλαβαίνετε, βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή του αγώνα ενάντια στα χρυσωρυχεία. Ωστόσο, οι κάτοικοι της περιοχής εμφανίζονται αισιόδοξοι και καλούν τον κόσμο την Πρωτομαγιά να κατεβεί στις Σκουριές, σε μια ένδειξη αλληλεγγύης στον αγώνα για τη ζωή.

Fair Trade: μια δίκαιη και εναλλακτική μορφή εμπορίου

Στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία, το κυρίαρχο μοντέλο που καθορίζει τις εμπορικές σχέσεις είναι αυτό της "ελεύθερης" αγοράς. Σύμφωνα με τη λογική της "ελεύθερης" αγοράς, κυριολεκτικά τα πάντα μπορούν να γίνουν εμπόρευμα, ενώ οι διαδικασίες πώλησης πραγματοποιούνται με άνισους όρους, έτσι ώστε τα κέρδη να πηγαίνουν στους μεσάζοντες και οι παραγωγοί να παίρνουν μόνο ψίχουλα. Έτσι, ο πλούσιος μεσάζοντας γίνεται πλουσιότερος και ο φτωχός παραγωγός φτωχότερος. Και, προφανώς, αυτοί που πλήττονται περισσότερο από αυτή τη λογική είναι οι παραγωγοί στις αναπτυσσόμενες χώρες. 

Σε αντίθεση με αυτό το άνισο και άδικο σύστημα έρχεται το κίνημα του Fair Trade (Δίκαιο Εμπόριο), ένα κίνημα που προωθεί μια εναλλακτική διαδικασία εμπορίου, δεν έχει κερδοσκοπικά χαρακτηριστικά και στοχεύει στη μείωση της φτώχειας στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Το κίνημα λειτουργεί ως εξής: μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί και συνεταιρισμοί προμηθεύονται προϊόντα από μικροκαλλιεργητές στις αναπτυσσόμενες χώρες -κυρίως χειροτεχνήματα, καφέ, ζάχαρη, τσάι, κακάο, μέλι, μπανάνες, βαμβάκι- και τα διαθέτουν σε μη κερδοσκοπικά καταστήματα, τα λεγόμενα worldshops, που βρίσκονται κυρίως σε Ευρώπη και Λατινική Αμερική, αλλά και στην Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία. Αξίζει να σημειωθεί ότι, τόσο κατά τη διάρκεια παραγωγής όσο και κατά τη διάρκεια της αγοραπωλησίας, δεν υπάρχει καμία μεσολάβηση από μεσάζοντες. Μ' αυτό τον τρόπο, τα κέρδη περνούν απευθείας στους παραγωγούς και είναι αρκετά για μια βιώσιμη ανάπτυξη.

Πιο αναλυτικά, τα κριτήρια του δίκαιου και εναλλακτικού εμπορίου μπορούν να οριστούν ως εξής: Καταρχάς, σημαντικό ρόλο παίζει η καταβολή μια δίκαιης τιμής. Όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του FairTradeHellas, η τιμή διαμορφώνεται μέσα από διάλογο και διαπραγματεύσεις, ενώ καλύπτει "όχι μόνο το κόστος παραγωγής, αλλά επιτρέπει και μια παραγωγή που εξασφαλίζει τις βασικές αρχές του κινήματος". Επιπλέον, σημαντικοί παράγοντες θεωρούνται και η διαφάνεια, η υπευθυνότητα, οι ισότιμες εμπορικές σχέσεις και η δημοκρατία. Τέλος, πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν οι αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας, η ισότητα των φύλων, καθώς και η προστασία του περιβάλλοντος.

Το κίνημα Fair Trade ξεκίνησε επίσημα στην Ευρώπη στις αρχές της δεκαετίας του '60, μια δεκαετία πολιτικών ζυμώσεων και έντονου κοινωνικού αναβρασμού. Το Fair Trade θεωρήθηκε τότε ως μια πολιτική πράξη, μια αντιπαράθεση με τις πρακτικές του νεο-ιμπεριαλισμού, γι' αυτό και υιοθετήθηκε αμέσως από ριζοσπαστικές φοιτητικές οργανώσεις που στοχοποιούσαν τις πολυεθνικές. Το σλόγκαν τους ήταν "Trade, Not Aid" (Εμπόριο, Όχι Βοήθεια), και έδειχνε ξεκάθαρα ότι επρόκειτο για μια εναλλακτική και αλληλέγγυα μορφή οργάνωσης της κοινωνίας, κι όχι για μια φιλανθρωπιστική προσθήκη στο υπάρχον μοντέλο. Το 1965 το βρετανικό κατάστημα Oxfam έκανε την πρώτη κίνηση, πουλώντας χειροτεχνήματα από αναπτυσσόμενες χώρες, ενώ το 1969 άνοιξε το πρώτο worldshop στην Ολλανδία και είχε τέτοια επιτυχία, που σύντομα ακολούθησαν κι άλλα τέτοια μαγαζιά στην κεντρική κυρίως Ευρώπη. 

Κατά τη δεκαετία του '80, υπήρξε μια μικρή μείωση του ενδιαφέροντος απέναντι στο κίνημα, καθώς τα προϊόντα προς διάθεση άρχισαν να θεωρούνται "τετριμμένα" και "παλιομοδίτικα". Σ΄ αυτό έπαιξε ρόλο και η απουσία πιστοποίησης των προϊόντων και των worldshops ότι πράγματι ανήκαν στο Fair Trade. Η λύση βρέθηκε με την εδραίωση της πρώτης πιστοποίησης το 1988. Από τότε μέχρι σήμερα, έχουν εδραιωθεί κι άλλες πιστοποιησεις, από τις οποίες οι σπουδαιότερες είναι το WFTO Fair Trade Organization Mark και το International Fair Trade Certification Mark. Είναι προφανές ότι οι πιστοποιήσεις έχουν παίξει σημαντικό ρόλο για να καταχωρηθεί το Fair Trade ως μια δίκαιη πρακτική στις συνειδήσεις των πολιτών. 

Bλέπουμε, λοιπόν, ότι υπάρχει μια εναλλακτική λύση, στο συμβατικό καπιταλιστικό μοντέλο εμπορικών σχέσεων, που στόχο έχει μόνο την εκμετάλλευση των μικροπαραγωγών και την αύξηση του κέρδους των πολυεθνικών. Υπάρχουν περιθώρια για ένα δίκαιο εμπόριο, όπου γνώμονας δεν είναι το κέρδος, αλλά η υπεράσπιση των ανθρώπινων δικαιωμάτων, η προστασία του περιβάλλοντος και η βιώσιμη και ουσιαστική ανάπτυξη των αναπτυσσόμενων χωρών.

 

Το ήξερες αυτό;

Ως συνέχεια της προηγούμενης ανάρτησης, παραθέτω μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία σχετικά με τα βιολογικά προϊόντα:

• Σε παγκόσμιο επίπεδο τα τελευταία δύο χρόνια, η οργανική καλλιέργεια κερδίζει συνεχώς έδαφος (κυριολεκτικά!). Το 2010 πιστοποιήθηκαν ως οργανικά 37 εκατομμύρια εκτάρια γης σε Ευρώπη και ΗΠΑ. 
• Η Αυστραλία και η Αργεντινή κατέχουν τα πρωτεία για τις μεγαλύτερες εκτάσεις γης που αξιοποιούνται με οργανικό τρόπο, με 12 εκατομμύρια εκτάρια στην πρώτη και 4,2 εκατομμύρια εκτάρια στη δεύτερη. Ακολουθούν  η Φινλανδία και η Βραζιλία. 
• Όσον αφορά τις χώρες-παραγωγούς οργανικών προϊόντων, στην πρώτη γραμμή βρίσκονται η Ινδία, η Ουγκάντα, το Μεξικό και η Αιθιοπία. Το γεγονός αυτό μας προκαλεί ενδιαφέρον, ειδικά αν αναλογιστούμε την οικονομική κατάσταση των χωρών αυτών, καθώς και τα διάφορα πολιτικο-κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν (υποσιτισμός, αναλφαβητισμός, επιδημίες)... .
• Η μεγαλύτερη ανά άτομο κατανάλωση οργανικών προϊόντων πραγματοποιείται στην κεντρική και τη βόρεια Ευρώπη, και ιδιαίτερα σε Γερμανία και  Γαλλία. Ακολουθούν η Ελβετία, η Δανία, το Λουξεμβούργο και η Αυστρία. 
• Η κατανάλωση βιολογικών προϊόντων έχει αυξηθεί πολύ και στις ΗΠΑ. Ωστόσο, τόσο σε Ευρώπη όσο και σε ΗΠΑ, η κατανάλωση σε αναλογία με την έκταση εξακολουθεί να είναι σχετικά μικρή. Οι καταναλωτές στα σούπερ μάρκετ εξακολουθούν να δείχνουν προτίμηση στα προϊόντα συμβατικής γεωργίας. 
• Τα Ηνωμένα 'Εθνη επιδιώκουν να προωθούν τη βιολογική καλλιεργεια, καθώς υποστηρίζουν ότι μια περαιτέρω ανάπτυξη αυτών των μεθόδων γεωργίας θα είχε ως αποτέλεσμα "την ενδυνάμωση των οικολογικών, οικονομικών και κοινωνικών δομών των αγροτικών περιοχών στη μάχη ενάντια στη φτώχεια". 
  
  
  (πηγή πληροφοριών: IFOAM)
  
  
  
  

Συζήτηση με μια καλλιεργήτρια βιολογικών

Τα συναντάμε σε πάγκους στις λαϊκές αγορές, σε ράφια στα μεγάλα σούπερ μάρκετ ή σε εξειδικευμένα καταστήματα, ενώ κάποιοι από εμάς τα αναζητούν ακόμα και σε φούρνους ή εστιατόρια, κατά το ευρωπαϊκό πρότυπο. Ο λόγος για τα βιολογικά προϊόντα, για τα οποία έχει παρατηρηθεί τον τελευταίο καιρό ένα αυξημένο ενδιαφέρον. 

Τα βιολογικά προϊόντα είναι το αποτέλεσμα της καλλιέργειας της γης χωρίς χημικά λιπάσματα. παρασιτοκτόνα και τοξικά φυτοφάρμακα. Ο καλλιεργητής ή η καλλιεργήτρια χρησιμοποιεί φυσικές μεθόδους για να καταπολεμήσει τις διάφορες ασθένειες των φυτών, ενώ η λίπανση του εδάφους γίνεται με οργανικά εφόδια. Ουσιαστικά, η βιολογική καλλιέργεια βασίζεται στις μεθόδους που χρησιμοποιούσαν οι "παλιοί", οι παραδοσιακοί αγρότες. Με άλλα λόγια, είναι για τα δεδομένα της εποχής μια πολύ πρωτοποριακή και ταυτόχρονα πολύ παραδοσιακή μορφή καλλιέργειας.

Οι πρώτες βιολογικές καλλιέργειες εμφανίστηκαν κατά τη δεκαετία του '80, ενώ στην Ελλάδα ξεκίνησαν κατά το πρώτο μισό της δεκαετίας του '90. Βιολογικά προϊόντα μπορούσε κανείς να βρει το 1993 μόνο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ μετά το 1995 και σε άλλες πόλεις. Στη Θράκη, η πρώτη που έφερε τη βιολογική καλλιέργεια ήταν η  Ζωή Σκαρλάτου. Τη συναντήσαμε στη λαϊκή αγορά της Αλεξανδρούπολης και συζητήσαμε σχετικά με την πορεία της, τις βιολογικές καλλιέργειες και τη στάση του κόσμου. 

Σε ένα ταξίδι της στη Γερμανία το 1995, η Ζωή είδε ερασιτέχνες καλλιεργητές που δεν είχαν πρόσβαση σε λιπάσματα και φάρμακα να προσπαθούν να αντιμετωπίσουν με φυσικές μεθόδους τις διάφορες ασθένειες των σπαρτών. Αυτή η πρακτική της έκανε εντύπωση.  «Με ενδιέφερε να ασχοληθώ με τη γεωργία, όχι όμως με τη συμβατική γεωργία, γιατί είχα πολύ άσχημες μνήμες από τη χρήση φυτοφαρμάκων στο χωριό μου», λέει. «Οπότε, ψάχνοντας κατέληξα στο ότι ήθελα να ασχοληθώ με τη βιολογική γεωργία, στην αρχή μόνο με λουλούδια, έπειτα με κηπευτικά και τώρα πια και με λαχανικά». Έτσι έκανε την εμφάνισή της η βιολογική καλλιέργεια στη Θράκη. 

Στην αρχή, δεν υπήρχε καλή ανταπόκριση από τον κόσμο. Η Ζωή θεωρήθηκε περιθωριακή και οι μέθοδοί της γραφικές, καθώς κυριαρχούσε η νοοτροπία ότι "καλλιέργεια χωρίς φαρμακα δεν είναι καλλιέργεια". Επιπλέον, ήρθε πολλές φορές αντιμέτωπη με τη δυσπιστία και την προκαταληψη, ακόμη κι όταν τους αποδείκνυε έμπρακτα ότι οι μέθοδοί της ήταν πραγματικά καθαρές και μη τοξικές. Σήμερα, σχεδόν μια δεκαετία αργότερα, θεωρεί ότι η στάση του κόσμου έχει αλλάξει σε μεγάλο βαθμό, όχι όμως εντελώς. Μάλιστα, δεν εμπιστεύεται και πολύ τις έρευνες που ισχυρίζονται ότι η πλειοψηφία των καταναλωτών προτιμά βιολογικά προϊόντα.  «Αν ήταν έτσι, στην αγορά θα υπήρχαν μόνο βιολογικά!», λέει γελώντας. Και δεν έχει άδικο. Οι έρευνες αφορούν περισσότερο την αγορά εισαγόμενων, και όχι εγχώριων βιολογικών προϊόντων που πωλούνται σε σούπερ μάρκετ και εξειδικευμένα καταστήματα.

Ρωτάω τη Ζωή αν θεωρεί ότι η προτίμηση στα εισαγόμενα δείχνει ότι τα βιολογικά δεν έχουν γίνει βίωμα και συνείδηση, αλλά μόδα και μια μορφή lifestyle. Κουνάει το κεφάλι χαμογελώντας. «Μα αν σκεφτείς πόσο πολύ ταλαιπωρούνται αυτά τα προϊόντα για να φτάσουν εδώ, πόσες ώρες ταξιδεύουν και τι καύσιμα καίγονται, καταλαβαίνεις ότι εντελώς το νόημά του», λέει χαρακτηριστικά. «Γιατί η βιολογική καλλιέργεια και τα προϊόντα της συνδέονται άμεσα με την οικολογία, έτσι;». Πέρα απ' αυτό, η προτίμηση στα εισαγόμενα βιολογικά, ακόμη και τώρα, που λόγω της κρίσης κάνουμε "στροφή στα ελληνικά προϊόντα", έχει να κάνει με τη συνολικότερη δυσπιστία προς τους Έλληνες παραγωγούς. Δηλαδή, οι καταναλωτές τείνουν να εμπιστεύονται περισσότερο τις ξένες πιστοποιήσεις. 

Όπως και να 'χει, τα βιολογικά προϊόντα ήρθαν για να μείνουν. Εκτός του ότι είναι πιο υγιή και καλύτερα για την υγεία, έχουν καλύτερη γεύση και μικρή έως καμία διαφορά στην τιμή σε σύγκριση με τα προϊόντα συμβατικής γεωργίας. Ίσως όλοι μας θα 'πρεπε ν' αρχίσουμε να τα προτιμάμε.

 

Σχετικά με τις πετρελαιοκηλίδες.

Διαβάζοντας ένα κείμενο σχετικά με την κατάσταση στη Μέση Ανατολή, συνειδητοποίησα πόσο καθοριστικό ρόλο έχει παίξει το πετρέλαιο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Πόσοι πόλεμοι έχουν γίνει εξαιτίας του, πόσα παρασκηνιακά "πάρε-δώσε", πόσες ανισότητες δημιουργήθηκαν προς όφελος των κυβερνήσεων και εις βάρος των λαών. Και επιπλέον, πόσο σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις -αιθαλομίχλη στις πόλεις, υπερθέρμανση του πλανήτη- και μεγάλες οικολογικές καταστροφές -ατυχήματα κατά τη μεταφορά του πετρελαίου ή εκρήξεις στις εξέδρες αντλήσεως που έχουν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία πετρελαιοκηλίδων. Επειδή ακριβώς το μπλογκ ασχολείται με περιβαλλοντικά ζητήματα, θα επικεντρώσουμε στο τελευταίο, δηλαδή στις πετρελαιοκηλίδες. 

Πριν από δύο περίπου χρόνια, στις 20 Απρίλη 2010, μια τεράστια έκρηξη σε εξέδρα αντλήσεως πετρελαίου της BP 40 μίλια νοτιοανατολικά της Λουιζιάνα είχε σαν αποτέλεσμα τη δημιουργία της μεγαλύτερης πετρελαιοκηλίδας στην ιστορία των ΗΠΑ. Η ποσότητα πετρελαίου που διέρευσε στον Κόλπο του Μεξικού ανέρχεται σε 4.900.000 βαρέλια (!), ενώ πέντε μήνες μετά το ατύχημα είχαν συλλεχθεί μόνο 800.000, παρά τις καθησυχαστικές δηλώσεις τις εταιρίας ότι έχει την κατάσταση υπό έλεγχο. Ίσως το πιο θλιβερό απ' όλα είναι οι εικόνες των "θυμάτων".  Όλοι θυμόμαστε τις ανατριχιαστικές εικόνες των πουλιών, που είχαν κυριολεκτικά κολλήσει στο πετρέλαιο, και των νεκρών δελφινιών που ξέβραζε το κύμα στις ακτές. Συγκεκριμένα, μέχρι το Νοέμβρη του 2010 είχαν επίσημα καταγραφεί 6.000 νεκρά πουλιά, σχεδόν 700 νεκρές θαλάσσιες χελώνες και περίπου 101 κητώδη (!) . Ωστόσο, ο αριθμός πρέπει να ήταν πολύ μεγαλύτερος, καθώς πολλά ζώα παγιδεύτηκαν στο πετρέλαιο και βούλιαξαν στο βυθό. Επιπλέον, σε ακτίνα ακόμα και 140 μίλια μακριά απ' την εξέδρα είχε κατακαθίσει στο βυθό πετρέλαιο, ενώ μέχρι και 300 μίλια μακριά απ΄την εξέδρα παρουσιάστηκε μεγάλη έλλειψη οξυγόνου στο νερό. Τέλος, βρέθηκαν πληθυσμοί νεκρών κοραλλιών που είχαν μολυνθεί απ' το πετρέλαιο ή από χημικά διασκορπιστικά, ή είχαν πεθάνει λόγω της έλλειψης οξυγόνου. 

Το πιο εξοργιστικό είναι ότι απ' την πρώτη στιγμή, τόσο η αμερικανική  κυβέρνηση όσο και η υπεύθυνη εταιρεία, η BP, προσπάθησαν με κάθε τρόπο να παραπληροφορήσουν την κοινή γνώμη ως προς την έκταση της καταστροφής και να υποβαθμίσουν το ατύχημα. 

Θα πρέπει να επισημάνουμε και κάτι ακόμα. Μελέτη του Imperial College του Λονδίνου αποδεικνύει ότι οι πετρελαιοκηλίδες έχουν και μακροπρόθεσμες συνέπειες στη διατροφική αλυσίδα του οικοσυστήματος της περιοχής. Συγκεκριμένα, αυξάνουν τη συγκέντρωση αρσενικού στους ωκεανούς, γεγονός που μπορεί να αυξήσει τις γενετικές παραμορφώσεις ή και να προκαλέσει θάνατο σε ζώα και πουλιά που τρέφονται με θαλάσσια είδη.  

Αναφερθήκαμε στην πετρεαλαιοκηλίδα του Κόλπου του Μεξικού, επειδή είναι η πιο πρόσφατη και όλοι έχουμε σχετικές μνήμες απ' αυτή. Δυστυχώς, όμως, στο παρελθόν έχουν συμβεί κι άλλα παρόμοια περιστατικά. Ενδεικτικά: 

• 21 Γενάρη 1991, στον Περσικό Κόλπο. Οι Ιρακινές δυνάμεις, καθώς αποχωρούσαν από τη βάση τους στο Κουβέητ, σαμποτάρανε εκατοντάδες πετρελαιοπηγές, σταθμούς πετρελαίου και τάνκερς. Ως αποτέλεσμα, τέσσερα εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου χύθηκαν στον Περσικό Κόλπο. 
• 3 Ιούνη 1979 - 23 Μάρτη 1980, στον Κόλπο του Μεξικού. Μια καταστροφική έκρηξη στην πετρελαιοπηγή είχε ως αποτέλεσμα να πάρει φωτιά η εξέδρα αντλήσεως και να καταρρεύσει. Για μήνες ξεχύνονταν καθημερινά στον ωκεανό 10.000 με 30.000 βαρέλια πετρέλαιο. 
• 19 Ιούλη 1979, Τρινιδάδ και Τομπάγο. Σφοδρή σύγκρουση δύο πετρελαιοφόρων κατά τη διάρκεια τροπικής καταιγίδας. Τα πλοία πήραν φωτιά κι άρχισε η μεγαλύτερη διαρροή από πλοίο που έχει καταγραφεί ποτέ.  

Ο κίνδυνος για τέτοιου είδους ατυχήματα ελλοχεύει πάντα. Ένας λάθος χειρισμός, μια "μικρή" απροσεξία ή ακόμα μια φυσική αιτία (σεισμός, τροπική καταιγίδα) αρκούν για να προκληθεί μια τεράστια οικολογική καταστροφή. Ο μόνος τρόπος να αποφύγουμε τέτοιες καταστάσεις στο μέλλον είναι να απεξαρτηθούμε απ' αυτή τη βρώμικη και επικίνδυνη μορφή ενέργειας και να στραφούμε σε άλλες, ανανεώσιμες και καθαρές. 

Γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα: εσύ μπορείς να το χωνέψεις;

Τα μεταλλαγμένα ή, πιο σωστά, γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα έχουν απασχολήσει πολλές φορές την κοινή γνώμη κατά την τελευταία εικοσαετία, ενώ εδώ και δύο μήνες, το ζήτημα έχει επανέλθει στο προσκήνιο χάρη στη νέα εκστρατεία της Greenpeace. Με αφορμή την εκστρατεία αυτή, λοιπόν, θα πρέπει να αναρωτηθούμε: πόσοι από μας είμαστε ενημερωμένοι σχετικά με το ζήτημα; Πόσοι από μας ξέρουμε τι έχουμε να αντιμετωπίσουμε και τι στάση θέλουμε να κρατήσουμε; 

από πρόσφατη διαμαρτυρία της greenpeace στη Γερμανια

Στο σημείο αυτό, ανοίγω παρένθεση για να γίνει μια σημαντική διάκριση: χρησιμοποιείται ο όρος "γενετικά τροποποιημένα" κι όχι "μεταλλαγμένα" τρόφιμα. Οι δύο όροι μοιάζουν όμοιοι, όμως υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ τους.  Η μετάλλαξη είναι μια τυχαία, φυσική διαδικασία, η οποία μπορεί να έχει επιπτώσεις θετικές (δηλαδή να συμβάλλει στην επιβίωση του είδους), αρνητικές (δηλαδή να προκαλέσει την εξαφάνιση του είδους) ή ουδέτερες (ουσιαστικά, καμία επίπτωση). Τα γενετικά τροποποιημένα προϊόντα, όμως, δεν είναι αποτέλεσμα φυσικής διαδικασίας, αλλά ανθρώπινης παρεμβολής, με την εισαγωγη ξένων γονιδίων στο DNA τους. Ουσιαστικά, ο άνθρωπος επεμβαίνει με σκοπό το είδος να αποκτήσει άλλα χαρακτηριστικά από τα αρχικά του, να γίνει κάτι που ο άνθρωπος μπορεί να χρησιμοποιήσει για δικούς του σκοπούς.  

Υπάρχουν αρκετοί επιστήμονες που τάσσονται υπέρ των γενετικά τροποποιημένων τροφίμων. Υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι το κόστος παραγωγής τους είναι χαμηλότερο, ότι η ποιότητά τους είναι καλύτερη -αφού θεωρητικά είναι πιο ανθεκτικά σε ασθένειες- και ότι θα μπορούσαν να λύσουν το πρόβλημα της πείνας, εφόσον η παραγωγή θα αυξανόταν κατακόρυφα. Υποστηρίζουν, ακόμα, ότι θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν και ως φάρμακα. Ως ιδέα, ίσως να μη φαίνεται τόσο κακή. Τι γίνεται όμως στην πράξη; 

Καταρχάς, έρευνες έχουν αποδείξει ότι η γενετικά τροποποιημένη καλλιέργεια δεν είναι καλύτερη σε ποιότητα, ούτε πιο ανθεκτική σε ασθένειες. Μάλιστα, έχουν σημειωθεί περιπτώσεις, κατά τις οποίες τα παράσιτα απέκτησαν ανθεκτικότητα στα γονίδια που υποτίθεται ότι θα τα καταπολεμούσαν (γενετική ανταλλαγή). Επιπλέον, το επιχείρημα ότι τα γενετικά τροποποιημένα θα μπορούσαν ως απομηχανής θεός να λύσουν το πρόβλημα της πείνας, είναι μάλλον υπεραπλουστευτικό, ίσως και αφελές. Το πρόβλημα της πείνας οφείλεται κυρίως στις κακές πολιτικές των υπερδυνάμεων και στις μεγάλες ανισότητες του καπιταλισμού και η λύση θα πρέπει να έρθει από μια συνολικότερη πολιτικο-οικονομική αλλαγή. 

Όσον αφορά στις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα αποτελούν το μεγαλύτερο εχθρό της βιοποικιλότητας. Τα φυτά που προκύπτουν στις νέες καλλιέργειες διαφέρουν κατά πολύ από τις κλασικές τοπικές ποικιλίες, είναι ευάλωτα σε φυσικούς παράγοντες και χρειάζονται πρόσθετη υποστήριξη - περισσότερο λίπασμα - για να επιβιώσουν. Ως αποτέλεσμα, υποβαθμίζουν τα εδάφη. Επιπλέον, είναι μονοκαλλιέργειες (δηλαδή δεν επιτρέπουν σε άλλου είδους καλλιέργειες να αναπτυχθούν στο χωράφι) και η ιστορία έχει δείξει ότι αυτές αποτελούν ένα χρεωκοπημένο σύστημα καλλιέργειας. 

Όσον αφορά στις επιπτώσεις στον άνθρωπο, προκαλούν αύξηση και εμφάνιση νέων αλλεργιών και αύξηση ανθεκτικότητας σε αντιβιοτικά, ενώ δεν αποκλείεται να έχουν και τοξική δράση. 

Τέλος, πολύ σημαντικές είναι και οι επιπτώσεις σε κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο. Οι γενετικά τροποποιημένοι σπόροι έχουν πνευματικά δικαιώματα (!) και πωλούνται σε φτωχές χώρες  ή αγροτικές περιοχές από μεγάλες πολυεθνικές (π.χ. Monsanto), με τον όρο οι γεωργοί να μην κρατήσουν σπόρο. Όπως είναι προφανές, αυτή η πρακτική δημιουργεί μια σχέση εξάρτησης, απ' την οποία μόνο η πολυεθνική βγαίνει κερδισμένη. Για κάποιο διάστημα,λοιπόν,  η παραγωγή παέι πολύ καλά όμως, από ένα σημείο και μετά αρχίζει να πέφτει, αφήνοντας τους αγρότες υπερχρεωμένους. Κλασικό παράδειγμα είναι αυτό των βαμβακοφυτειών στην Ινδία στα μέσα της δεκαετίας του '90. Η εξαθλίωση που επήλθε ήταν τόσο μεγάλη, που πολλοί αγρότες αναγκάστηκαν να αυτοκτονήσουν, γιατί δεν άντεχαν να χρωστάνε. Ακόμα, έχουν σημειωθεί μέχρι και μηνύσεις των πολυεθνικών εναντίον παραγωγών που κράτησαν σπόρο.  

Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα είναι ένας βιασμός της φύσης,  ένας κίνδυνος για τη δημόσια υγεία και μια πρακτική που ενισχύει τις σχέσεις εξάρτησης-υποτέλειας και εξυπηρετεί μόνο τα οικονομικά συμφέροντα των καπιταλιστικών κολοσσών. Αν δούμε προσεκτικά αυτά που υποτίθεται ότι μπορεί να κερδίσουμε με αυτά που έχουμε να χάσουμε, είναι ξεκάθαρο ότι το διακύβευμα είναι μεγάλο. 

"Τροφή για Σκέψη"

Μια διορθωση για το προηγουμενο αρθρο:

Επειδή τα γεγονότα τρέχουν συνεχώς και η Tortuga είναι σε συνεχή επικοινωνία με αλληλέγγυους, θα πρέπει να κάνω μια διόρθωση στην προηγούμενη δημοσίευση:

Η Ελληνικός Χρυσός αγνόησε τη διαταγή του Δασαρχείου και έχει παραμείνει στο βουνό! Οι αστυνομικές αρχές έχουν αποχωρήσει, αλλά η εταιρεία έχει φέρει ιδιωτική ασφάλεια (σεκιουριτάδες) με αλεξίσφαιρα γιλέκα. Απ' ό, τι φαίνεται, θα έχουμε γρήγορες εξελίξεις...

Το Δασαρχείο Αρναίας αναμένεται να πάει στην περιοχή άμεσα. Δεδομένου ότι η εταιρεία συνεχίζει την παράνομη δράση της, αναμένονται και μηνύσεις. 

Μια πρώτη νίκη

Αέρας αισιοδοξίας πνέει από χθες στις Σκουριές Χαλκιδικής, καθώς οι κάτοικοι πέτυχαν την πρώτη τους μεγάλη νίκη! Η εταιρεία "Ελληνικός Χρυσός" κρίθηκε παράνομη και εκδιώθηκε απ' το χωριό, έπειτα από διαταγή του Δασαρχείου Αρναίας. 

Πιο αναλυτικά, την περασμένη Δευτέρα, 26 Μάρτη, το Δασαρχείο Αρναίας απέστειλε στην "Ελληνικός Χρυσός" έγγραφο, με το οποίο διέτασσε "την άμεση διακοπή κάθε εργασίας στις Σκουριές" απ' την εν λόγω εταιρεία. Ζητούσε, επίσης, την αποχώρηση όσων βρίσκονταν εκεί ως "φρουρά" και την εντός τριών ημερών εκκένωση της περιοχής από μηχανήματα, οχήματα και προσωπικό. Η τριήμερη προθεσμία έληξε χθες και η εταιρεία αναμένεται να αποχωρήσει κακήν κακώς. 

Αξίζει να σημειωθεί, ότι το Δασαρχείο Αρναίας μεταχειρίστηκε "με το γάντι" την εταιρεία, δεδομένου ότι διεξήγαγε εργασίες στην περιοχή, για τις οποίες δεν είχε άδεια απ' τις αρμόδιες αρχές. Το Δασαρχείο κατέγραψε αυτά τα παράνομα έργα μόλις τις προηγούμενες τρεις μέρες, ενώ θα 'πρεπε να το είχε κάνει ήδη από την περασμένη εβδομάδα. Επιπλέον, θα έπρεπε να είχε συλλάβει επ' αυτοφόρω  τους υπεύθυνους και τους υπεργολάβους της εν λόγω εταιρείας και να είχε κατασχέσει τα μηχανήματα ήδη από τις 19 του Μάρτη, οπότε και ξεκίνησαν οι παράνομες εργασίες στην περιοχή. Ωστόσο, ακόμα και με την καθυστέρηση μιας βδομάδας, σημασία έχει ότι το Δασαρχείο τελικά αντέδρασε όπως έπρεπε. 

Βέβαια, οι κάτοικοι της περιοχής και οι αλληλέγγυοι  δε πρόκειται να επαναπαυτούν. Όπως αναφέρουν και στο μπλογκ τους, ξέρουν ότι τέτοιου είδους εταιρείες δεν υποχωρούν εύκολα κι ότι δεν αποκλείεται να επιστρέψουν. Αν, όμως, γίνει αυτό, θα βρεθούν αντιμέτωποι με ανυποχώρητη αντίσταση. Κάτοικοι και αλληλέγγυοι είναι προετοιμασμένοι να αγωνιστούν όσο χρειαστεί!