Συζήτηση με μια καλλιεργήτρια βιολογικών

Τα συναντάμε σε πάγκους στις λαϊκές αγορές, σε ράφια στα μεγάλα σούπερ μάρκετ ή σε εξειδικευμένα καταστήματα, ενώ κάποιοι από εμάς τα αναζητούν ακόμα και σε φούρνους ή εστιατόρια, κατά το ευρωπαϊκό πρότυπο. Ο λόγος για τα βιολογικά προϊόντα, για τα οποία έχει παρατηρηθεί τον τελευταίο καιρό ένα αυξημένο ενδιαφέρον. 

Τα βιολογικά προϊόντα είναι το αποτέλεσμα της καλλιέργειας της γης χωρίς χημικά λιπάσματα. παρασιτοκτόνα και τοξικά φυτοφάρμακα. Ο καλλιεργητής ή η καλλιεργήτρια χρησιμοποιεί φυσικές μεθόδους για να καταπολεμήσει τις διάφορες ασθένειες των φυτών, ενώ η λίπανση του εδάφους γίνεται με οργανικά εφόδια. Ουσιαστικά, η βιολογική καλλιέργεια βασίζεται στις μεθόδους που χρησιμοποιούσαν οι "παλιοί", οι παραδοσιακοί αγρότες. Με άλλα λόγια, είναι για τα δεδομένα της εποχής μια πολύ πρωτοποριακή και ταυτόχρονα πολύ παραδοσιακή μορφή καλλιέργειας.

Οι πρώτες βιολογικές καλλιέργειες εμφανίστηκαν κατά τη δεκαετία του '80, ενώ στην Ελλάδα ξεκίνησαν κατά το πρώτο μισό της δεκαετίας του '90. Βιολογικά προϊόντα μπορούσε κανείς να βρει το 1993 μόνο σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ενώ μετά το 1995 και σε άλλες πόλεις. Στη Θράκη, η πρώτη που έφερε τη βιολογική καλλιέργεια ήταν η  Ζωή Σκαρλάτου. Τη συναντήσαμε στη λαϊκή αγορά της Αλεξανδρούπολης και συζητήσαμε σχετικά με την πορεία της, τις βιολογικές καλλιέργειες και τη στάση του κόσμου. 

Σε ένα ταξίδι της στη Γερμανία το 1995, η Ζωή είδε ερασιτέχνες καλλιεργητές που δεν είχαν πρόσβαση σε λιπάσματα και φάρμακα να προσπαθούν να αντιμετωπίσουν με φυσικές μεθόδους τις διάφορες ασθένειες των σπαρτών. Αυτή η πρακτική της έκανε εντύπωση.  «Με ενδιέφερε να ασχοληθώ με τη γεωργία, όχι όμως με τη συμβατική γεωργία, γιατί είχα πολύ άσχημες μνήμες από τη χρήση φυτοφαρμάκων στο χωριό μου», λέει. «Οπότε, ψάχνοντας κατέληξα στο ότι ήθελα να ασχοληθώ με τη βιολογική γεωργία, στην αρχή μόνο με λουλούδια, έπειτα με κηπευτικά και τώρα πια και με λαχανικά». Έτσι έκανε την εμφάνισή της η βιολογική καλλιέργεια στη Θράκη. 

Στην αρχή, δεν υπήρχε καλή ανταπόκριση από τον κόσμο. Η Ζωή θεωρήθηκε περιθωριακή και οι μέθοδοί της γραφικές, καθώς κυριαρχούσε η νοοτροπία ότι "καλλιέργεια χωρίς φαρμακα δεν είναι καλλιέργεια". Επιπλέον, ήρθε πολλές φορές αντιμέτωπη με τη δυσπιστία και την προκαταληψη, ακόμη κι όταν τους αποδείκνυε έμπρακτα ότι οι μέθοδοί της ήταν πραγματικά καθαρές και μη τοξικές. Σήμερα, σχεδόν μια δεκαετία αργότερα, θεωρεί ότι η στάση του κόσμου έχει αλλάξει σε μεγάλο βαθμό, όχι όμως εντελώς. Μάλιστα, δεν εμπιστεύεται και πολύ τις έρευνες που ισχυρίζονται ότι η πλειοψηφία των καταναλωτών προτιμά βιολογικά προϊόντα.  «Αν ήταν έτσι, στην αγορά θα υπήρχαν μόνο βιολογικά!», λέει γελώντας. Και δεν έχει άδικο. Οι έρευνες αφορούν περισσότερο την αγορά εισαγόμενων, και όχι εγχώριων βιολογικών προϊόντων που πωλούνται σε σούπερ μάρκετ και εξειδικευμένα καταστήματα.

Ρωτάω τη Ζωή αν θεωρεί ότι η προτίμηση στα εισαγόμενα δείχνει ότι τα βιολογικά δεν έχουν γίνει βίωμα και συνείδηση, αλλά μόδα και μια μορφή lifestyle. Κουνάει το κεφάλι χαμογελώντας. «Μα αν σκεφτείς πόσο πολύ ταλαιπωρούνται αυτά τα προϊόντα για να φτάσουν εδώ, πόσες ώρες ταξιδεύουν και τι καύσιμα καίγονται, καταλαβαίνεις ότι εντελώς το νόημά του», λέει χαρακτηριστικά. «Γιατί η βιολογική καλλιέργεια και τα προϊόντα της συνδέονται άμεσα με την οικολογία, έτσι;». Πέρα απ' αυτό, η προτίμηση στα εισαγόμενα βιολογικά, ακόμη και τώρα, που λόγω της κρίσης κάνουμε "στροφή στα ελληνικά προϊόντα", έχει να κάνει με τη συνολικότερη δυσπιστία προς τους Έλληνες παραγωγούς. Δηλαδή, οι καταναλωτές τείνουν να εμπιστεύονται περισσότερο τις ξένες πιστοποιήσεις. 

Όπως και να 'χει, τα βιολογικά προϊόντα ήρθαν για να μείνουν. Εκτός του ότι είναι πιο υγιή και καλύτερα για την υγεία, έχουν καλύτερη γεύση και μικρή έως καμία διαφορά στην τιμή σε σύγκριση με τα προϊόντα συμβατικής γεωργίας. Ίσως όλοι μας θα 'πρεπε ν' αρχίσουμε να τα προτιμάμε.