ΜΠΟΥΜ!

28 Μάρτη 1979. Σαν σήμερα πριν από 33 χρόνια, συνέβη το πρώτο μεγάλο πυρηνικό ατύχημα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Μάλιστα, συνέβη στη χώρα-σύμβολο του καπιταλισμού, στις ΗΠΑ, στο Χαρισμπουργκ της Πενσυλβάνια, μόλις 300 χιλιόμετρα έξω απ' τη Νέα Υόρκη. Μια βλάβη στα συστήματα, σε συνδυασμό με μια σειρά από λάθος χειρισμούς, οδήγησαν στο να αυξηθεί απότομα η θερμοκρασία στον πυρήνα του αντιδραστήρα και να εκλυθεί ραδιενέργεια. Να σημειωθεί ότι η μονάδα από την οποία εκλύθηκε η ραδιενέργεια είχε αρχίσει να χρησιμποιείται μόλις τρεις μήνες πριν το ατύχημα (!). 

Αυτή η θλιβερή γα την ανθρωπότητα και το περιβάλλον "επέτειος" μας φέρνει στο μυαλό άλλα δύο μεγάλα πυρηνικά ατυχήματα: Τσέρνομπιλ, Ουκρανία 1986. Μια έκρηξη στον πυρηνικό αντιδραστήρα 4 είχε σαν αποτέλεσμα να απελευθερωθεί ραδιενέργεια που μόλυνε την Ουκρανία και τη Λευκορωσία, ενώ με τις βροχές και τους αέριδες έφτασε μέχρι τη Σουηδία και την Ελλάδα. Οι συνέπειες του ατυχήματος είναι ορατές μέχρι σήμερα, 26 χρόνια μετά, με τη γύρω περιοχή να εξακολουθεί να είναι ιδιαίτερα επιβεβαρημένη, με αυξημένα κρούσματα καρκίνου, δηλητηριάσεων και τερατογενέσεων στην περιοχή. Φουκουσίμα, Ιαπωνία 11 Μάρτη 2011. Όλοι μας θυμόμαστε αυτό το ατύχημα. Ένας σεισμός μεγέθους 8.9 Ρίχτερ προκάλεσε φονικό τσουνάμι, το οποίο με τη σειρά του προκάλεσε έκρηξη στον πυρηνικό σταθμό της Φουκουσίμα και απελευθέρωση τεράστιας ποσότητας ραδιενέργειας στο περιβάλλον. Μέχρι και σήμερα ανιχνεύονται μεγάλες ποσότητες ραδιενέργειας στο νερό και στα λαχανικά της περιοχής και, μάλιστα, σε κάποια υπάρχει τόσο υψηλή συγκέντρωση, που θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ραδιενεργά απόβλητα. 

Τρία πολύ σοβαρά πυρηνικά ατυχήματα και δεκάδες άλλα μικρότερης κλίμακας. Τι έχουν αραγε διδάξει στην ανθρωπότητα; Μέχρι πρόσφατα, η Ευρωπαϊκή Ένωση κάλυπτε περίπου το 30% των ενεργειακών αναγκών της με πυρηνική ενέργεια, ενώ ήταν εγκατεστημένοι σε 14 χώρες πυρηνικοί σταθμοί και σε 16 αντιδραστήρες. Μάλιστα, η Γαλλία ήταν η δεύτερη πυρηνική δύναμη παγκοσμίως με 58 αντιδραστήρες (!). Ωστόσο, σήμερα η στάση των πολιτών και των κυβερνήσεων έχει αρχίσει να αλλάζει. Η κατασκευή αντιδραστήρων έχει μειωθεί, ενώ σε κάποιες χώρες, όπως στη Δανία, τη Ελβετία και τη Αυστρία,  η χρήση πυρηνικών αναμένεται να σταματήσει μέσα στη δεκαετία. Η Γερμανία, μάλιστα, δήλωσε ότι μέχρι το 2022 θα έχει εξαλείψει όλους τους πυρηνικούς σταθμούς της. 

Το πιο αξιοσημείωτο παράδειγμα είναι αυτό της Ιταλίας. Οι γείτονές μας έχουν πει δύο φορές "όχι" στα πυρηνικά με δημοψήφισμα. Το πρώτο δημοψήφισμα του 1987 είχε σαν αποτέλεσμα να κλείσουν οι τέσσερεις πυρηνικοί σταθμοί της χώρας. Το δεύτερο έγινε το περασμένο καλοκαίρι -συγκεκριμένα, στις 12 και 13 Ιουνίου 2011- καθώς ο Σύλβιο Μπερλουσκόνι ήθελε να επανεντάξει τα πυρηνικά στο ενεργειακό πρόγραμμα της χώρας. Το αποτέλεσμα ήταν συντριπτικό: το 95% του ιταλικού λαού λέει "όχι" στα πυρηνικά! 

Βέβαια, οι ΗΠΑ - που αποτελούν και την πυρηνική υπερδύναμη με 104 αντιδραστήρες- και η Ιαπωνία -55 αντιδραστήρες- δεν έχουν ακόμα δηλώσει αν θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν  τη συγκεκριμένη μορφή ενέργειας. Ωστόσο, έχει ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση σε παγκόσμιο επίπεδο που αφορά, εκτός από την επικινδυνότητα, το κόστος συντήρησης και τη διάρκεια ζωής του αντιδραστήρα και των πυρηνικών αποθεμάτων. Όλες οι συζητήσεις αποδεικνύουν τελικά αυτό που επιστήμονες και οικολόγοι φωνάζουν ήδη από το 1980: η πυρηνική ενέργεια δεν έχει μέλλον. Μένει μόνο να το καταλάβουν και οι υπόλοιπες χώρες και να προχωρήσουν σε ανάλογες ενέργειες, προτού η ανθρωπότητα ζήσει και τέταρτο ατύχημα...
(πατήστε εδώ για να δείτε ένα ενδιαφερον βιντεάκι σχετικά με τη Φουκοσίμα)