Νερό: Κοινωνικό Αγαθό, όχι Εμπόρευμα!

Το καταναλώνουμε ασυναίσθητα. Το χρησιμοποιούμε σε καθημερινή βάση για το μαγείρεμα, για το καθάρισμα, για τις αποχετεύσεις μας, για την ατομική μας υγιεινή, για τις καλλιέργειες, για τα ζώα. Το θεωρούμε δεδομένο και ανεξαντλητο. Το σπαταλάμε. Ο λόγος για το νερό, το πιο σημαντικό αγαθό. Γιατί, πολύ απλά,χωρίς νερό, δεν μπορεί να υπάρξει ζωή.

Ωστόσο, με την παρούσα μορφή οικονομικής οργάνωσης της κοινωνίας, το νερό χάνει τον κοινωνικό του ρόλο. Η ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών ύδρευσης σε διάφορες γωνιές του πλανήτη μετατρέπει το νερό σε εμπόρευμα -πολλές φορές και είδος πολυτελείας, διαθέσιμο σε ιδιαίτερα υψηλή τιμή- και μ' αυτό τον τρόπο στερεί από τις φτωχότερες οικογένειες την πρόσβαση σ'αυτό. Αξιοσημείωτο είναι το παράδειγμα της Θεσσαλονίκης, όπου η εταιρεία ύδρευσης και αποχέτευσης, η ΕΥΑΘ, βρίσκεται προς πώληση. Η κατάσταση έχει ως εξής: η ΕΥΑΘ αποτελείται ουσιαστικά από δύο εταιρείες, την ΕΥΑΘ Α.Ε. και την ΕΥΑΘ Παγίων. Απ' αυτές, η πρώτη -υπεύθυνη για τη διανομή του νερού- είναι προς πώληση, ενώ η δεύτερη -υπεύθυνη για τις υποδομές- πρόκειται να παραμείνει στο κράτος. Μάλιστα, το 2011 και εν μέσω κρίσης, η ΕΥΑΘ Α.Ε. είχε κέρδη που ξεπερνούσαν τα 70.000.000 ευρώ (!). Είναι, λοιπόν, προφανές ότι ο ιδιώτης που θα την "αναλάβει" , θα καρπωθεί όλα τα κέρδη της, ενώ θα αφήσει τις διάφορες παθογένειές της στο κράτος. Επιπλέον, θα έχει κάθε δικαίωμα να αυξάνει την τιμή του νερού όσο θέλει για να μεγιστοποιεί τα κέρδη του, δυσχεραίνοντας έτσι ακόμα περισσότερο την πρόσβαση σ' αυτό. Καταλαβαίνουμε τι ανισότητες και αδικίες γεννά μια τέτοια πρακτική...

Ωστόσο, απέναντι σ' αυτές τις πρακτικές υπάρχει εναλλακτική λύση: κοινωνικοποίηση του νερού. Γι' αυτό το σκοπό έχει ξεκινήσει στη Θεσσαλονίκη η Κίνηση 136, μια πρωτοβουλία συλλογικοτήτων και πολιτών. Όπως αναφέρουν και οι ίδιοι στη σελίδα τους στο διαδίκτυο, προωθούν την ιδέα "της δημιουργίας ενός νομικού προσώπου, κοινωνικού χαρακτήρα, το οποίο θα συμμετέχει στο δημόσιο διαγωνισμό πώλησης της ΕΥΑΘ, διεκδικώντας τον ελεγχο του νερού της πόλης από συνεταιριστικό φορέα των ίδιων των πολιτών-καταναλωτών, και όχι από κάποια ιδιωτική εταιρεία". 

Η ιδέα ξεκίνησε πριν από μερικά χρόνια από εργαζόμενους της ΕΥΑΘ και ουσιαστικά σχηματοποιήθηκε από τους ίδιους κατά τη διάρκεια της κυβέρνησης ΓΑΠ και κατατέθηκε ως πρόταση στους Αγανακτισμένους του Λευκού Πύργου. "Υπολογίσαμε ότι, αν ενωθούμε όλες οι οικογένειες της πόλης, στην τρέχουσα τιμή με βάση την χρηματιστηριακή αξία μπορούμε να το πάρουμε με 136 ευρώ ανά οικογένεια", εξηγεί ο Κώστας Μαριόγλου που συμμετέχει ενεργά στην Κίνηση. Δηλαδή, με 136 ευρώ εφάπαξ, οι πολίτες της Θεσσαλονίκης μπορούν να συμμετάσχουν στο διαγωνισμό για την πώληση της ΕΥΑΘ, να την αγοράσουν και να προχωρήσουν στην ουσιαστική κοινωνικοποίηση του νερού. 

Πώς όμως θα μπορούν οι πολίτες να οργανώνονται και να συνεννοούνται μεταξύ τους, αλλά και να ελέγχουν ότι η εταιρεία δε θα περάσει σε χέρια ιδιωτών; Το σχέδιο της Κίνησης είναι "να δημιουργηθούν δεκαεφτά συνεταιρισμοί στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης", απαντά ο Κώστας Μαριόγλου. Μάλιστα, ήδη έχουν δημιουργηθεί πέντε, στο τέταρτο και το πέμπτο διαμέρισμα, στο δήμο Καλαμαριάς, στο δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη και τώρα φτιάχνεται συνεταιρισμός και στο τρίτο διαμέρισμα. Μόλις ολοκληρωθεί η δημιουργία των συνεταιρισμών, η Κίνηση θα προχωρήσει στη διαδικασία δημιουργίας Ανώνυμης Εταιρείας και στην εκλογή διοικητικού συμβουλίου, έτσι ώστε να μπορέσουν να μπουν στο διαγωνισμό για την πώληση της ΕΥΑΘ.

Η αντιμετώπιση της Κίνησης 136 είναι θετική, ίσως και λόγω του κινήματος επαναδημοτικοποίησης του νερού που "τρέχει" στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια. "Στην Ευρώπη πολλοί πιστεύουν ότι η κοινωνικοποίηση είναι το μέλλον", υποστηρίζει ο Κώστας, "γιατί αφενός το κρατικό μοντέλο έχει τις παθογένειές του, αφού είναι άμεσα συνδεδεμένο με τις πολυεθνικές, αφετέρου το ιδιωτικό μοντέλο λειτουργεί με γνώμονα το κέρδος και όχι το συμφέρον του πολίτη". Με άλλα λόγια, οι λαοί της Ευρώπης καταλαβαίνουν ότι το ιδιωτικό μοντέλο έχει αποτύχει. Κι αυτό φαίνεται τόσο από την επαναδημοτικοποίηση του νερού στο Βερολίνο, το Παρίσι, τη Μασσαλία, το Μονπελιέ, τις Βρυξέλλες, τη Λιλ (και τόσες άλλες πόλεις), όσο και από την κατεύθυνση στην οποία κινείται το Εναλλακτικό Παγκόσμιο Φόρουμ για το Νερό (Forum Alternatif Mondial de l' Eau), το οποίο έγινε φέτος το Μάρτη στη Μασσαλία και διακυρήτει: "Πιστεύουμε ότι η αρμονική χρήση του νερού οδηγεί στην αρμονία εντός της κοινότητας και ότι η ποιοτική διαχείρηση του νερού αντανακλά την ποιότητα της κοινωνίας".

Το στοίχημα, τώρα, είναι οι πολίτες της Θεσσαλονίκης να συνειδητοποιήσουν ότι μπορούν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και να προχωρήσουν στην υλοποίηση της Κίνησης. Να καταλάβουν ότι το νερό δεν είναι εμπόρευμα, δεν είναι "κεκτημένο" όσων μπορούν να το αγοράσουν, αλλά δικαίωμα όλων και κοινωνικό αγαθό!